Booidea

Booidea üst ailesi, dünyanın en büyük ve en ilkel yılanlarını içeren, zehirsiz ve boğarak avlanan bir yılan grubudur. Bu üst aile, dünya çapında geniş bir yayılıma sahip olup, Boidae (Boagiller), Pythonidae (Pitongiller) ve Erycidae (Cirit Yılanları) gibi önemli aileleri barındırır. Bu yılanlar, devasa boyutlarıyla bilinen türlerden, Türkiye'de bulunan küçük ve zararsız türlere kadar çeşitlilik gösterir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Boalar üst ailesi, vücutlarında körelmiş arka uzuv kalıntıları (pelvis kemiği ve arka bacak kalıntıları) bulunmasıyla diğer yılanlardan ayrılır. Bu yapı, onların ilkel yılanlar olduklarının bir göstergesidir. Boalar zehirsizdirler ve avlarını boğarak öldürürler.

Fiziksel Özellikler:
Kaslı Vücut: Güçlü ve esnek kasları, avlarını sarıp boğmalarını sağlar.
Körelmiş Uzuvlar: Bazı türlerin kuyruklarının iki yanında küçük kalıntılar bulunur.
Çeneler: Genişleyebilen çeneleri sayesinde kendilerinden daha büyük avları yutabilirler.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
Sınıf (Class): Reptilia (Sürüngenler)
Takım (Order): Squamata (Pullu Sürüngenler)
Üst Aile (Superfamily): Booidea (Boalar)

2. Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Booidea üst ailesi, Afrika, Asya, Avustralya ve Amerika kıtalarında geniş bir coğrafi yayılıma sahiptir.

Türkiye'deki Dağılımı: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin bildirdiğine göre, bu üst ailenin Türkiye'deki tek temsilcisi Cirit Yılanı (Eryx jaculus)'dur ve Erycidae ailesine aittir. Cirit yılanı, Türkiye'nin Güneydoğu, Doğu Akdeniz, Ege ve İç Anadolu bölgelerinde bulunur.
Habitat Tercihi: Farklı türler farklı habitatlarda yaşar. Boalar ve pitonlar tropikal ormanlarda, cirit yılanları ise kuru ve kumlu bozkır alanlarında yaşarlar.

3. Yaşam Döngüsü ve Davranışsal Özellikler

Davranış: Bu yılanlar, avlarını aniden yakalayıp vücutlarıyla sararak boğarlar. Çoğu tür, gece avlanan ve günün sıcak saatlerini saklanarak geçiren canlılardır.
Üreme: Ailenin farklı üyeleri farklı üreme stratejileri benimser. Boalar genellikle canlı doğum yaparken (vivipar), pitonlar yumurta bırakır (ovipar). Türkiye'deki cirit yılanı ise canlı doğum yapar.
Beslenme: Diyetleri boyutlarına göre değişir. Küçük türler fare ve kertenkele gibi küçük memelilerle, dev türler ise geyik veya domuz gibi büyük memelilerle beslenir.

4. Tehlike Durumu, Alerji Durumu ve Tedavi Prosedürleri

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin belirttiğine göre:

Zehir Durumu: Booidea üst ailesinin bilinen hiçbir üyesi zehirli değildir.
Tehlike: İnsanlar için tehlikeli değillerdir.
Tedavi Prosedürleri: Bir ısırık durumunda bölgenin temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi yeterlidir.

5. Ekolojik Rolü ve Koruma Durumu

Ekolojik Rolü: Booidea üst ailesi, bulundukları ekosistemlerde önemli birer avcıdırlar. Kemirgenler ve diğer zararlı hayvan popülasyonlarını kontrol altında tutarak ekosistem dengesine katkıda bulunurlar.
Koruma Durumu: Yasadışı hayvan ticareti ve habitat tahribatı nedeniyle birçok türün popülasyonu tehdit altındadır. Bu nedenle, birçok ülkede korunma altındadırlar. Türkiye'deki Cirit Yılanı (Eryx jaculus), Bern Sözleşmesi'ne göre koruma altında bir türdür.

Kaynaklar: