Bothus podas
Bothus podas, Yassı Balıklar takımı Pleuronectiformes içinde, Sol Gözlü Pisi Balığıgiller familyası Bothidae'ye ait küçük bir türdür. Halk arasında Geniş Gözlü Pisi Balığı veya Yuvarlak Pisi Balığı olarak bilinir. Bu tür, bulunduğu zeminin rengine ve dokusuna olağanüstü bir hızla uyum sağlayan mükemmel kamuflaj yeteneği ile tanınır.
1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum
Geniş Gözlü Pisi Balığı, Doğu Atlantik Okyanusu'ndan başlayarak tüm Akdeniz'e yayılmış geniş bir dağılım alanına sahiptir. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarındaki kıta sahanlığının sığ ve orta derinlik sularında yaygın olarak bulunur. Bentik bir türdür ve genellikle kumlu veya çakıllı zeminlerde hareketsiz durur.
Taksonomik sınıflandırması şöyledir:
- Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
- Sınıf (Class):: Actinopterygii (Işınsal Yüzgeçliler)
- Takım (Order):: Pleuronectiformes (Yassı Balıklar)
- Aile (Family):: Bothidae (Sol Gözlü Pisi Balığıgiller)
- Cins (Genus):: Bothus
- Tür (Species):: Bothus podas (Delaroche, 1809)
2. Fiziksel Özellikler ve Morfoloji
- Boyut: Küçük bir yassı balıktır; genellikle 15–20 cm uzunluğa ulaşır.
- Vücut: Vücudu oldukça geniş, yuvarlak ve incedir.
- Gözler (Ayırt Edici Özellik): Tüm Bothidae familyası üyeleri gibi, her iki göz de başın sol tarafında (gözlü tarafta) yer alır. Gözler arasındaki mesafe oldukça geniştir ve bu mesafe içbükeydir (çukurdur). Erkek bireylerde bu gözler arası boşlukta, göz hizasında dikenli bir kemik çıkıntısı bulunabilir.
- Renk ve Kamuflaj: Gözlü tarafın rengi, bulunduğu zemine göre hızla değişebilir. Genellikle kumlu veya grimsi kahverengi olup, üzerinde düzensiz, dağınık leke ve benekler bulunur. Alt tarafı (kör taraf) beyazdır.
- Yüzgeçler: Sırt ve anal yüzgeçler vücudu çevreler. Pektoral yüzgeçler, özellikle üstteki, diğer yassı balıklara göre daha uzundur.
3. Ekolojik ve Biyolojik Davranışlar
- Habitat: Kıta sahanlığının kumlu, çakıllı ve kayalık deniz diplerini tercih eder. Sığ kıyı sularından başlayarak 100 metreye kadar olan derinliklerde bulunabilir.
- Davranış: Kesinlikle bentik (dipte yaşayan) ve gündüzleri nispeten hareketsizdir. Mükemmel kamuflaj yeteneği sayesinde zeminle tamamen bütünleşir, bu da onu gözlemlemeyi zorlaştırır.
- Diyet: Diyeti, yaşadığı dip zemininde bulunan küçük bentik omurgasızlardan (küçük kabuklular, karidesler) ve küçük balıklardan oluşur.
- Üreme: Yumurtlayarak çoğalır. Larvalar simetrik olarak başlar ve metamorfoz geçirerek gözleri sol tarafa kayar.
4. Ticari Önemi ve Koruma Durumu
- Ticari Değer: Küçük boyutu ve ince yapısı nedeniyle ticari bir değeri yoktur. Balıkçılıkta genellikle dip trolü avcılığında yan av olarak yakalanır ve genellikle avlanılan yerde denize geri bırakılır.
- Koruma Durumu: Geniş coğrafi dağılımı ve ticari avcılık için hedef olmaması nedeniyle popülasyonları genel olarak sağlıklı kabul edilir. Küresel olarak IUCN tarafından "Asgari Endişe" (Least Concern - LC) kategorisinde sınıflandırılmıştır.
Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi
- Kaynaklar:
- Froese, R. and D. Pauly. Editors. (2024). FishBase. World Wide Web electronic publication.
- Quéro, J.-C. (2001). Bothidae. In P. J. P. Whitehead et al. (eds.), Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean, Vol. 3. UNESCO.
- Tous, P., Harrison, L. & A. F. G. S. M. Serena. (2015). Bothus podas. The IUCN Red List of Threatened Species 2015.
- Serena, F. (2005). Field Identification Guide to the Sharks and Rays of the Mediterranean and Black Sea. FAO.
