Cesonia aspida
Cesonia aspida, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Cesonia cinsi, 1884 yılında Holmberg tarafından tanımlanmıştır ve cinsin üyeleri genellikle karınlarındaki belirgin parlak bantlarla dikkat çeker.
Cesonia aspida, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1993 yılında Chatzaki tarafından tanımlanmıştır. "Aspida" tür adının Latince "kalkan" anlamına geldiği düşünülmektedir, bu da muhtemelen örümceğin karapaksının veya belirli bir vücut parçasının şekline atıfta bulunur.
Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım
Taksonomik Konum
Cesonia aspida'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:
- Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
- Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
- Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
- Cins (Genus): Cesonia Simon, 1893
- Tür (Species): Cesonia aspida Chatzaki, 1993
Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu
Cesonia aspida, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre bilinen dağılımı Yunanistan (Girit dahil), Kıbrıs ve Türkiye ile sınırlıdır. Bu dağılım, türün Doğu Akdeniz bölgesine özgü olduğunu göstermektedir.
Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve bazı bölgelerde bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer alan bir Cesonia türüdür. Özellikle Akdeniz Bölgesi'nden, örneğin Adana ve Antalya gibi illerden kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye'nin kuru ve sıcak iklime sahip bölgelerinde yayılış gösterdiğini düşündürmektedir.
Fiziksel Özellikler
- Boyut: Cesonia aspida küçük ila orta boyutlu bir örümcektir.
- Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 4.0 ila 6.2 mm arasındadır.
- Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3.5 ila 4.8 mm arasındadır. Erkekler dişilerden biraz daha küçük olabilir.
- Gövde Yapısı ve Renk: Bu türün renklenmesi ve desenleri oldukça dikkat çekicidir.
- Genel Görünüm: Parlak, koyu renkli bir gövdeye sahiptir.
- Karapaks (Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle parlak siyah veya koyu kahverengi renktedir. Üzerinde bazen hafif metalik bir parlaklık görülebilir.
- Bacaklar: Koyu renkte, karapaks ile uyumlu, sağlam ve hızlı koşmaya adapte olmuşlardır. Bacakların distal (uç) kısımları genellikle daha açık renkte, sarımsı veya kahverengimsi olabilir.
- Karın (Opisthosoma): Karın oval şekillidir ve en belirgin özelliği, parlak siyah zemin üzerinde beyaz veya sarımsı beyaz, enine, parlak bantlara sahip olmasıdır. Bu bantlar genellikle kesintiye uğramış veya leke şeklinde olabilir. Bu parlak bantlar, türün görsel olarak tanınmasında önemli bir ipucudur ve Cesonia cinsinin karakteristik özelliğidir.
- Ayırt Edici Özellikler: Parlak siyah karın üzerindeki belirgin açık renkli bantlar bu türün görsel olarak tanınmasında temel ipucudur. Gnaphosidae familyasının diğer üyelerine benzer şekilde, silindirik iğcikleri (spinnerets) belirgin ve dışa dönük olabilir. Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle mümkündür.
- Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Cesonia aspida, özellikle Doğu Akdeniz bölgesine özgü, parlak siyah karnı üzerindeki belirgin beyaz veya sarımsı bantlarıyla dikkat çeken bir yer örümceği türüdür. Hızlı hareket eden ve gece aktif avlanan bu örümcekler, genellikle taşların altında veya bitki örtüsü içinde saklanırlar. Ekosistemdeki böcek popülasyonlarının dengesini korumada önemli bir role sahiptirler. Zehirleri insanlar için bilinen ciddi bir tehlike oluşturmaz ve ısırıkları genellikle hafif semptomlara neden olur."
Yaşam Biçimi ve Habitat
- Yaşam Tarzı: Cesonia aspida, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını ararlar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle taşların altında, kaya çatlaklarında, kuru yaprakların veya bitki kalıntılarının arasında yaptıkları ipekten sığınaklarda gizlenirler.
- Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır.
- Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar.
- Habitat Tercihi: Genellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde, makiliklerde, çalılıklarda, açık arazilerde, taşlık alanlarda ve orman altı zeminlerinde bulunurlar. Akdeniz iklimine sahip bölgelerin tipik türlerindendir.
Zehir ve Tıbbi Önem
- Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Cesonia aspida da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
- İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Cesonia aspida'nın zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve tehdit altında hissetmedikçe ısırmazlar. Çeneleri insan derisini delebilecek kadar güçlü olsa da, zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
- Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Cesonia aspida da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir ve nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu örümcekler, biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin önemli birer parçasıdır."
- Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
- Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.
Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kaynaklar
- World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
- Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
- araneae - Cesonia aspida - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi.
- Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/2972/Cesonia_aspida (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
- GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
- Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2133465 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
- New records of ground spiders (Araneae: Gnaphosidae) from Anatolia - ResearchGate: Anadolu'dan yeni yer örümceği kayıtlarını içeren ve C. aspida hakkında bilgiler sunan bilimsel yayın.
- Kaynağa Erişim: https://www.researchgate.net/publication/270851661_New_records_of_ground_spiders_Araneae_Gnaphosidae_from_Anatolia (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
- Cesonia - Wikipedia: Cesonia cinsi hakkında genel bilgiler.
- Kaynağa Erişim: https://en.wikipedia.org/wiki/Cesonia (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
- https://www.inaturalist.org/observations/224349135





