Crocidura gueldenstaedti
Genel Özellikler ve Ekoloji
Crocidura gueldenstaedti, Türkiye’nin doğu ve kuzeydoğu bölgeleri, Kafkasya ve çevresinde yaygın olarak görülen küçük bir memelidir. Vücut uzunluğu 5–8 cm, kuyruk uzunluğu 3–5 cm ve ağırlığı 4–8 gram arasındadır. Tüyleri sırt kısmında kahverengi veya grimsi, karın kısmında ise daha açık renklidir. Sivri burun ve keskin dişleri sayesinde böcek ve küçük omurgasızları avlamaya uygundur. Gececil bir türdür ve yaprak altları, taş araları veya çalılık diplerinde gizlenir. Habitat olarak nemli ormanlık alanlar, çalılıklar, taşlık bölgeler ve otlaklar tercih edilir. Ekosistemde böcek popülasyonunu kontrol ederek önemli bir rol oynar. Tür ZEHİRLİ DEĞİLDİR.
Taksonomik Sınıflandırma
Âlem (Kingdom): Animalia
Şube (Phylum): Chordata
Sınıf (Class): Mammalia
Takım (Order): Eulipotyphla
Aile (Family): Soricidae
Cins (Genus): Crocidura
Tür (Species): Crocidura gueldenstaedti (Pallas, 1811)
Davranış ve Üreme
Crocidura gueldenstaedti gece aktiftir ve gündüzleri yaprak altları, taş araları veya çalılık diplerinde saklanır. Üreme dönemi ilkbahar ve yaz aylarında gerçekleşir. Dişi bir batında 2–8 yavru doğurur. Yavrular gözleri kapalı ve tüyleri kısa doğar; anne yavruların bakımını üstlenir. Yavrular hızlı bir gelişim gösterir ve kısa sürede bağımsız hale gelir. Kış uykusuna yatmaz, ancak kış dönemlerinde aktivitelerini azaltır.
Korunma Durumu ve İnsanlarla İlişkisi
IUCN Kırmızı Listesi’nde “Asgari Endişe (Least Concern – LC)” kategorisindedir. Habitat kaybı, tarımsal pestisitler ve arazi değişiklikleri bazı popülasyonları olumsuz etkileyebilir. İnsanlarla ilişkisi olumludur; bahçe ve tarım alanlarında böcekleri kontrol ederek ekosisteme fayda sağlar. İnsanlara zarar vermez ve toksik değildir.
Mitoloji ve Halk İnanışları
Crocidura gueldenstaedti gibi küçük sinek fareleri halk arasında çevik ve kurnaz olarak kabul edilmiştir. Anadolu’da küçük böcekçil memelilerin uğursuzluk getirebileceğine dair inanışlar olsa da, genellikle bahçe ve tarım alanlarında ekosisteme faydalı oldukları bilinmektedir. Avrupa folklorunda küçük kemirgenler doğal dengeyi koruyan hayvanlar olarak tanımlanır.
Doğru ve Yanlış Bilinenler
Yanlış Bilinenler: Küçük memelilerin hepsi zararlıdır ve ısırıkları tehlikelidir; bazıları zehirlidir.
Doğru Bilinenler: Crocidura gueldenstaedti tamamen zararsızdır, toksik değildir ve insanlara doğrudan zarar vermez; yalnızca böcek ve küçük omurgasızları avlar.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma : Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Hutterer, R. (2005). Order Soricomorpha. In D. E. Wilson & D. M. Reeder (Eds.), Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (pp. 220–311). Johns Hopkins University Press.
Amori, G., & Hutterer, R. (2021). Crocidura gueldenstaedti. The IUCN Red List of Threatened Species 2021.
Nowak, R. M. (1999). Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press.
