Sorex minutus
Genel Özellikler ve Ekoloji
Sorex minutus, Avrupa, Kuzey Asya ve Türkiye’nin kuzey ve doğu bölgelerinde yaygın olarak görülen küçük bir memelidir. Vücut uzunluğu 4–6 cm, kuyruk uzunluğu 3–4 cm ve ağırlığı 2–5 gram arasında değişir. Tüyleri sırt kısmında kahverengimsi veya grimsi, karın kısmında ise daha açık renklidir. Sivri burun ve keskin dişleri böcek ve küçük omurgasızları avlamaya uygundur. Gececil bir türdür ve yaprak altları, taş araları veya çalılık diplerinde saklanır. Habitat olarak nemli ormanlık alanlar, çalılıklar, taşlık bölgeler ve çayırlar tercih edilir. Ekosistemde böcek popülasyonunu kontrol ederek önemli bir rol oynar. Tür ZEHİRLİ DEĞİLDİR.
Taksonomik Sınıflandırma
Âlem (Kingdom): Animalia
Şube (Phylum): Chordata
Sınıf (Class): Mammalia
Takım (Order): Eulipotyphla
Aile (Family): Soricidae
Cins (Genus): Sorex
Tür (Species): Sorex minutus (Linnaeus, 1766)
Davranış ve Üreme
Sorex minutus gece aktiftir ve gündüzleri yaprak altları, taş araları veya çalılık diplerinde gizlenir. Üreme dönemi ilkbahar ve yaz aylarında gerçekleşir. Dişi bir batında 3–10 yavru doğurabilir. Yavrular gözleri kapalı ve tüyleri kısa doğar; anne yavruların bakımını üstlenir. Yavrular hızlı bir gelişim gösterir ve kısa sürede bağımsız hale gelir. Tür kış uykusuna yatmaz, ancak soğuk dönemlerde aktivitesini azaltır.
Korunma Durumu ve İnsanlarla İlişkisi
IUCN Kırmızı Listesi’nde “Asgari Endişe (Least Concern – LC)” kategorisindedir. Habitat kaybı, tarımsal ilaç kullanımı ve arazi değişiklikleri bazı popülasyonları etkileyebilir. İnsanlarla ilişkisi olumludur; bahçe ve tarım alanlarında böcekleri kontrol ederek ekosisteme fayda sağlar. İnsanlara zarar vermez ve toksik değildir.
Mitoloji ve Halk İnanışları
Sorex minutus gibi küçük sinek fareleri halk arasında çevik ve kurnaz olarak kabul edilmiştir. Anadolu’da küçük böcekçil memeliler uğursuzluk getirdiği düşünülse de, bahçe ve tarım alanlarında ekosisteme faydalı oldukları bilinmektedir. Avrupa folklorunda küçük kemirgenler doğal dengeyi koruyan hayvanlar olarak kabul edilir.
Doğru ve Yanlış Bilinenler
Yanlış Bilinenler: Küçük memelilerin hepsi zararlıdır ve ısırıkları tehlikelidir; sinek farelerinin zehri vardır.
Doğru Bilinenler: Sorex minutus tamamen zararsızdır, toksik değildir ve insanlara doğrudan zarar vermez; yalnızca böcek ve küçük omurgasızları avlar.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma : Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Hutterer, R. (2005). Order Soricomorpha. In D. E. Wilson & D. M. Reeder (Eds.), Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (pp. 220–311). Johns Hopkins University Press.
Amori, G., & Hutterer, R. (2021). Sorex minutus. The IUCN Red List of Threatened Species 2021.
Nowak, R. M. (1999). Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press.
