Diaea dorsata

Diaea dorsata, halk arasında "Yengeç Örümcekleri" olarak bilinen Thomisidae familyasına ait küçük ila orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya üyeleri, ağ örmek yerine avlarını pusu kurarak yakalamalarıyla tanınır. Diaea cinsi, genellikle yeşil veya kahverengi tonlarında olup, bitki örtüsü üzerinde iyi kamufle olabilen türleri içerir.

Diaea dorsata, Thomisidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1777 yılında Johan Christian Fabricius tarafından Aranea dorsata adıyla tanımlanmış, daha sonra 1870 yılında Tamerlan Thorell tarafından Diaea dorsata olarak revize edilmiştir. "Dorsata" tür adı Latince "sırtlı" veya "sırtında desen olan" anlamına gelir ve örümceğin sırtındaki karakteristik desene atıfta bulunabilir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Diaea dorsata'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Thomisidae Sundevall, 1833 (Yengeç Örümcekleri)
Cins (Genus): Diaea Thorell, 1869
Tür (Species): Diaea dorsata (Fabricius, 1777)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Diaea dorsata, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik biyocoğrafik bölgesinde geniş bir dağılıma sahiptir. Bu dağılım Avrupa'nın büyük bir kısmını (İngiltere ve İskandinavya'dan Doğu Avrupa'ya kadar), Kafkasya'yı, Rusya'yı (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya kadar) ve Orta Asya'yı kapsamaktadır.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Türkiye örümcek faunası için yeni kayıtlar arasında yer almıştır ve Bursa gibi illerden kayıtları mevcuttur. Türkiye'nin genelinde, özellikle orman kenarları ve bitki örtüsü zengini alanlarda bulunması muhtemeldir. İstanbul'da da uygun habitatlarda karşılaşılması beklenir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Diaea dorsata küçük bir yengeç örümceğidir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5 ila 6 mm arasındadır.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3 ila 4 mm arasındadır.
Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, kamuflaj yeteneği ile bilinir.
Genel Görünüm: Vücudun rengi genellikle yeşil tonlarında olup, bitki örtüsü üzerinde gizlenmesini sağlar.
Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle çimen yeşili renktedir.
Bacaklar: Karapaks ile aynı renkte, yani yeşildir ve güçlüdürler. Ön bacakları tipik yengeç örümceklerinde olduğu gibi avı kavramak için daha kalındır.
Karın (Opisthosoma): Genellikle açık sarımsı renkte olup, üzerinde kahverengi veya kırmızımsı kahverengi belirgin bir yama veya desen bulunur. Bu desen, türün ayırt edici özelliklerinden biridir. Karın yapısı düz ve uzun ovaldir.
Renk Değiştirme Yeteneği: Bazı kaynaklara göre, Diaea dorsata tıpkı Misumena vatia gibi ortamına uyum sağlamak için birkaç gün içinde rengini değiştirebilir.
Ayırt Edici Özellikler: Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Yeşil renkli vücudu ve karnındaki belirgin kahverengi yama genel olarak tanınmasına yardımcı olur.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Diaea dorsata, yeşil rengi ve karnındaki belirgin kahverengi deseniyle tanınan bir yengeç örümceği türüdür. Orman kenarları ve çalılıklar gibi bitki örtüsü zengini habitatlarda yaşar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; tıpkı diğer yengeç örümcekleri gibi, böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynarlar. İyi kamufle oldukları için doğada fark edilmeleri zor olabilir."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Diaea dorsata, diğer yengeç örümcekleri gibi aktif avcılar değildir, pusu avcılarıdır. Ağ örmezler. Bunun yerine, çiçekler, yapraklar, ağaç ve çalıların yaprakları üzerinde kamufle olarak bekler ve üzerlerine konan böcekleri aniden yakalarlar.
Avlanma Davranışı: Küçük sinekler ve diğer küçük omurgasızlarla beslenirler. Güçlü ön bacakları sayesinde avlarını hızla kavrarlar.
Habitat Tercihi: Genellikle ormanlık alanlarda, orman kenarlarında, çalılıklarda ve düşük bitki örtüsünde bulunurlar. Özellikle meşe, şimşir, porsuk ağacı ve kozalaklı ağaçların yapraklarında yaşarlar. Yavru örümcekler kışı ölü ağaçların kabukları altında geçirebilirler.
Üreme ve Yaşam Döngüsü: Ergin bireylere genellikle Mayıs ve Haziran aylarında rastlanır. Dişiler bazen sonbaharın sonlarına kadar görülebilir. Yavru örümcekler kışı ağaç kabuklarının altında veya benzeri korunaklı yerlerde geçirirler. Yaklaşık 1 yıllık bir yaşam döngüsüne sahiptirler.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Diaea dorsata da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Thomisidae familyasının zehirleri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Diaea dorsata da dahil olmak üzere bu örümcekler genellikle küçük boyutludur ve zehirleri, avladıkları böcekler üzerinde etkili olacak şekilde evrimleşmiştir. İnsanlar tarafından ısırılma olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve ancak sıkıştırıldıklarında veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar. Isırsalar bile, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık, lokal ağrı veya şişlik dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Yengeç örümcekleri, doğadaki ekolojik denge için önemli bir rol oynayan faydalı avcılardır. Özellikle tarım alanlarında zararlı böcek popülasyonlarının kontrolüne yardımcı olurlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir ve doğada karşılaşıldığında gereksiz yere rahatsız edilmemeleri en doğrusudur. Onlar, biyoçeşitliliğin değerli bir parçasıdır."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde kendiliğinden iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
araneae - Diaea dorsata - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı, habitatı ve fenolojisi hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/206/Diaea_dorsata (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2165401 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
Vikipedi - Diaea dorsata: Türkçe ve İngilizce Vikipedi'deki tür bilgileri.
Kaynağa Erişim: https://tr.wikipedia.org/wiki/Diaea_dorsata (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
Kaynağa Erişim: https://en.wikipedia.org/wiki/Diaea_dorsata (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
http://www.flickr.com/photos/marcelloconsolo/10765828175/