Drassodex hypocrita
Drassodex hypocrita, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Drassodex cinsi, 2014 yılında Murphy tarafından Drassodes cinsinden ayrılmış, yeniden sınıflandırılmış ve bazı türleri bu cinse aktarılmıştır. Cinsin üyeleri genellikle belirli genital morfolojik özellikleriyle ve daha az bilinen dağılımlarıyla ayırt edilir.
Drassodex hypocrita, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1878 yılında Simon tarafından Drassodes hypocrita olarak tanımlanmış, ancak daha sonra 2014 yılında Drassodex cinsine dahil edilmiştir. "Hypocrita" tür adı Latince kökenli olup, "ikiyüzlü" veya "taklitçi" anlamına gelir. Bu isim, muhtemelen örümceğin renklenmesi veya genel görünümünün, başka bir türe benziyor olmasına veya aldatıcı bir karaktere sahip olmasına atıfta bulunabilir.
Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım
Taksonomik Konum
Drassodex hypocrita'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:
- Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
- Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
- Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
- Cins (Genus): Drassodex Murphy, 2014
- Tür (Species): Drassodex hypocrita (Simon, 1878)
Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu
Drassodex hypocrita, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre bilinen dağılımı İspanya ve Portekiz (İber Yarımadası) ile sınırlıdır. Bu, türün batı Akdeniz bölgesine özgü olduğunu göstermektedir.
Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmamıştır. Mevcut bilgilere göre, Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde Drassodex hypocrita yer almamaktadır. Bu durum, türün Türkiye'de bulunmadığı veya henüz keşfedilmediği anlamına gelir. Türkiye'de Drassodes cinsinin farklı türleri yaygın olarak bulunsa da, Drassodex cinsinin diğer üyeleri de dahil olmak üzere, Drassodex hypocrita şu an için yalnızca İber Yarımadası'na özgü bir tür olarak kabul edilmektedir.
Fiziksel Özellikler
- Boyut: Drassodex hypocrita küçük ila orta boyutlu bir örümcektir. Spesifik boyut bilgileri genel kaynaklarda yaygın olarak belirtilmemiştir, ancak Drassodes cinsinden ayrılan türler genellikle benzer boyut aralıklarındadır (5-10 mm civarı).
- Gövde Yapısı ve Renk: Bu türün genel morfolojisi ve renklenmesi diğer Gnaphosidae üyelerine benzerdir.
- Genel Görünüm: Genellikle mat veya hafif parlak, kahverenginin çeşitli tonlarında bir görünüme sahiptir.
- Karapaks (Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle tekdüze kahverengi veya koyu kahverengi olup, üzeri kısa tüylerle kaplı olabilir.
- Bacaklar: Karapaks ile aynı renkte veya hafifçe daha açık tonlarda, sağlam ve hızlı koşmaya adapte olmuşlardır. Bacaklarda belirgin dikenler bulunabilir.
- Karın (Opisthosoma): Karın oval şekillidir ve genellikle tekdüze kahverengi, gri-kahverengi veya sarımsı kahverengi renkte olup, belirgin desenler içermez.
- Ayırt Edici Özellikler: Genel renklenmesi ve vücut yapısı tipik bir yer örümceği görünümündedir. Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Bu genital yapılar, türler arasında en güvenilir ayırt edici özelliklerdir ve Drassodes cinsinden Drassodex cinsine geçişte de bu yapılardaki farklılıklar temel alınmıştır.
- Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Drassodex hypocrita, İber Yarımadası'na özgü, Gnaphosidae familyasının daha yeni sınıflandırılmış bir cinsine ait bir örümcektir. Genellikle kahverengi tonlarında, aktif ve gece avlanan bir yer örümceğidir. Ekosistemdeki böcek popülasyonlarının dengesini korumada önemli bir role sahiptirler. Zehirleri insanlar için bilinen ciddi bir tehdit oluşturmaz ve doğal ortamlarında insanlardan uzak durmayı tercih ederler. Türkiye'de bu türün bir kaydı bulunmamaktadır."
Yaşam Biçimi ve Habitat
- Yaşam Tarzı: Drassodex hypocrita, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını ararlar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle taşların altında, kaya çatlaklarında, ağaç kabuklarının altında veya kuru yaprakların arasında yaptıkları ipekten sığınaklarda gizlenirler. Bu sığınaklar, genellikle ipekle döşeli küçük tüneller veya odacıklar şeklindedir.
- Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır.
- Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar.
- Habitat Tercihi: Genellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde, makiliklerde, çalılıklarda, açık arazilerde, taşlık alanlarda ve orman altı zeminlerinde bulunurlar. Akdeniz iklimine sahip bölgelerin tipik türlerindendir.
Zehir ve Tıbbi Önem
- Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Drassodex hypocrita de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
- İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Drassodex hypocrita'nın zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve tehdit altında hissetmedikçe ısırmazlar. Çeneleri insan derisini delebilecek kadar güçlü olsa da, zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
- Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Drassodex hypocrita da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir ve nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu örümcekler, biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin önemli birer parçasıdır."
- Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
- Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.
Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kaynaklar
- World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
- Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
- GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
- Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/7879667 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
- A new genus, Drassodex, from Europe and North Africa (Araneae: Gnaphosidae) - ResearchGate: Drassodex cinsinin tanımlandığı bilimsel makale ve bu türe ilişkin taksonomik bilgiler.
- Kaynağa Erişim: https://www.researchgate.net/publication/262505676_New_data_on_the_spider_fauna_Arachnida_Araneae_of_Armenia_with_a_new_species_record_for_the_Caucasus (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
- https://enjoynature.net/natur.dll/EuUQk~3WzRYBgKriLeT-xNFymF8/





