Glyptogona sextuberculata

Glyptogona sextuberculata: Altı Tümsekli Küre Ağ Örümceği

Glyptogona sextuberculata, Araneidae familyasına (Küre Ağ Örümcekleri) ait, karnının dorsal (sırt) kısmında belirgin üç çift (yani altı adet) tümsek veya tüberkül ile karakterize edilmiş küçük-orta boyutlu bir örümcek türüdür. Bu tümsekler, türün bilimsel adının "sextuberculata" (altı tümsekli) olmasına neden olmuştur ve onu diğer türlerden ayırt etmede anahtar bir özelliktir.

Glyptogona sextuberculata Hakkında Detaylı Bilgiler

Glyptogona sextuberculata, Keyserling tarafından 1863 yılında Epeira sextuberculata adıyla tanımlanmıştır. Zehirli olmasına rağmen, boyutlarının küçüklüğü ve uysal doğası nedeniyle insanlar için tamamen zararsız kabul edilir. Akdeniz Havzası'ndan İsrail'e kadar uzanan bir dağılıma sahiptir. Genellikle kaya kıyılarında, taşların altında veya ağaç diplerindeki yaprak döküntülerinde bulunur. Çoğu küre ağ örümceği gibi dikey ağlar örer ve avını beklemek için ağın merkezinde veya yakınında gizlenir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum Glyptogona sextuberculata'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
• Şube: Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf: Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım: Araneae (Örümcekler)
• Familya: Araneidae Clerck, 1757 (Küre Ağ Örümcekleri / Çark Ağ Örümcekleri)
• Cins: Glyptogona Simon, 1885
• Tür: Glyptogona sextuberculata (Keyserling, 1863)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu World Spider Catalog'a göre Glyptogona sextuberculata, İtalya'dan İsrail'e kadar uzanan Akdeniz Havzası'nda yaygın bir dağılıma sahiptir. Hırvatistan (İstriya kıyıları) ve Arnavutluk'tan da kayıtları bulunmaktadır.

Türkiye'deki örümcek faunası kayıtlarında da yer almaktadır. Kaya & Uğurtaş (2007) tarafından yapılan bir çalışma ile 2007 yılında Türkiye için ilk kez kaydedilmiştir. Antalya gibi illerde bulunduğu belirtilmiştir. Uludağ gibi bölgelerden de gözlemleri bulunmaktadır, bu da türün Türkiye'nin özellikle Akdeniz ve Marmara bölgelerinde yayıldığını göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Glyptogona sextuberculata nispeten küçük bir örümcektir ve belirgin cinsel dimorfizm gösterir.

• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5.6-6.2 mm civarındadır (Prosoma 2.2-2.3 mm).
• Erkek: Vücut uzunluğu yaklaşık 4.3 mm civarındadır (Prosoma 2.1 mm).

Renk ve Morfoloji:

• Karapaks (Prosoma): Ön kısımda ve üst yanlarda koyu kahverengidir, arka kısım karına yakın yerlerde sarıya döner.
• Sternum: Kahverengi, sarımsı işaretlerle.
• Keliserler: Promarginde (ön kenarda) 3 diş, retromarginde (arka kenarda) 3-5 diş bulunur.
• Bacaklar: Koyu halkalıdır.
• Karın (Opisthosoma): Bej renklidir, üzerinde koyu lekeler ve yana ve arkaya doğru uzanan belirgin üç çift (altı adet) tümsek bulunur. Ventral (karın altı) kısmı ise örücü memelerinin önünde büyük, açık renkli lekelere sahiptir.

Ayırt Edici Özellikler:

• Karnındaki Altı Tümsek: Karnın sırt kısmında bulunan üç çift belirgin tüberkül.
• Göz Dizilimi: Her iki göz sırası da dorsalden bakıldığında geriye doğru eğimlidir. Ön ortadaki gözler en büyüktür, yan gözler neredeyse birbirine değmektedir.
• Kliyus: Nispeten yüksektir.

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Glyptogona sextuberculata'nın karnındaki altı tümsek, türün en karakteristik özelliğidir ve onu tanımayı kolaylaştırır. Bu adaptasyon, muhtemelen kamuflaj veya avcıları caydırmak için gelişmiştir. Bu küçük örümcekler, ekosistemdeki böcek popülasyonunu dengede tutarak doğada önemli bir rol oynarlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yuva Yapısı (Küre Ağı): Glyptogona sextuberculata tipik olarak dikey küre ağları örer. Bu ağlar, avlarını yakalamak için kullanılır. Örümcek genellikle ağın merkezinde veya yakınındaki bir gizlenme yerinde, çevresiyle uyumlu olarak bekler.

Habitat Tercihi: Bu türler genellikle kuru ve açık alanları tercih eder:

• Kaya Kıyıları ve Taşlık Alanlar: Hırvatistan'daki gözlemlerden yola çıkarak, denize yakın kayalık kıyılarda bulunabilirler.
• Ağaç Dipleri ve Yaprak Döküntüleri: İsrail'deki kayıtlar, taşların altında veya ağaçların dibindeki yaprak döküntülerinde de bulunabileceğini göstermektedir.
• Zeytinlikler ve Karışık Ormanlar: Türkiye'deki araştırmalar, zeytinlikler ve karışık orman habitatlarında da bulunabileceğini belirtmektedir.

Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan küçük uçan böceklerle beslenen pasif avcılardır. Gündüzleri veya geceleri avlanabilirler, ancak çoğu küre ağ örümceği gibi, ağlarının başında pusuya yatarak avlanırlar.

Beslenme ve Üreme

Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca diyetleri küçük uçan böcekler, sinekler ve diğer ağa takılan omurgasızlardır. Orb-weaver örümcekleri, avlarını güçlü çene yapıları ile çiğneyip sindirim sıvılarıyla ıslatarak tüketirler.

Üreme: Üreme döngüsü ve detayları, diğer bazı daha yaygın örümcek türleri kadar ayrıntılı belgelenmemiştir. Yetişkin bireylerin genellikle ilkbahar ve yaz aylarında aktif olduğu bilinmektedir.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Glyptogona sextuberculata da zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.

İnsanlar İçin Tehlikesi: Glyptogona sextuberculata'nın insanlar için tehlikesi son derece düşüktür ve tamamen zararsız kabul edilir. Zehirleri insanlar üzerinde ciddi etkilere yol açmaz. Boyutlarının küçük olması ve genellikle uysal doğası nedeniyle, ısırıkları çok nadirdir ve sadece sıkıştırıldıklarında veya ciddi şekilde tahrik edildiklerinde gerçekleşir.

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Glyptogona sextuberculata gibi küçük küre ağ örümceklerinin zehirleri insanlar için herhangi bir sağlık riski taşımaz. Bu türler, tarım zararlıları ve diğer küçük böcekler üzerinde doğal kontrol sağlayarak ekosistem dengesine katkıda bulunurlar. Onları rahatsız etmemek ve doğal ortamlarında bırakmak en doğrusudur."

Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:

• Isırık bölgesinde çok hafif kaşıntı veya kızarıklık.
• Genellikle gözle görülür bir ağrı veya şişlik olmaz. Bu semptomlar genellikle kısa sürede kendiliğinden geçer.

Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

• Isırık bölgesini sabun ve su ile temizleyin.
• Gerekirse soğuk kompres uygulanabilir. Tıbbi müdahale neredeyse hiçbir zaman gerekmez.

Türkiye'deki Glyptogona sextuberculata Kayıtları

Glyptogona sextuberculata, Türkiye örümcek faunasında kayıtlı bir türdür. İlk olarak 2007 yılında Türkiye'den rapor edilmiştir. Antalya gibi illerden ve Uludağ gibi bölgelerden kayıtları bulunmaktadır. Bu, türün Türkiye'nin özellikle Akdeniz ve Marmara bölgelerindeki kıyısal ve ormanlık alanlarda bulunabileceğini göstermektedir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog - Glyptogona sextuberculata (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
3. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
4. Kaynağa Erişim: GBIF Species: Glyptogona sextuberculata (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
5. Araneae - Spiders of Europe: Avrupa örümcekleri hakkında detaylı bilgiler içeren bir kaynak.
6. Kaynağa Erişim: Araneae - Spiders of Europe: Glyptogona sextuberculata (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
7. Wiki der Arachnologischen Gesellschaft e. V. - Glyptogona sextuberculata: Almanya'daki Araknolojik Topluluğun wiki sayfası, türün özellikleri, yaşam alanı ve dağılımı hakkında detaylı bilgi sunar.
8. Kaynağa Erişim: Glyptogona sextuberculata – Wiki der Arachnologischen Gesellschaft e. V. (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
9. A faunistic study on ground-dwelling spiders (Araneae) in the Tirana district, Albania - ResearchGate: Arnavutluk'taki örümcek faunası üzerine bir çalışma, Glyptogona sextuberculata'nın Balkan Yarımadası'ndaki dağılımına katkıda bulunur.
10. Kaynağa Erişim: A faunistic study on ground-dwelling spiders (Araneae) in the Tirana district, Albania (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
11. New Data on two spider species (Araneae) from Uludağ Mountain, Bursa, Türkiye - DergiPark: Türkiye'deki örümcek kayıtlarına dair akademik bir yayın (her ne kadar DergiPark Türkçe bir platform olsa da, makalenin kendisi uluslararası bilimsel bir yayının parçasıdır ve yabancı bilim insanları tarafından atıf almaktadır).
12. Kaynağa Erişim: New Data on two spider species (Araneae) from Uludağ Mountain, Bursa (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
13. Catalogue of Life - Glyptogona sextuberculata (Keyserling, 1863): Türün taksonomik bilgileri.
14. Kaynağa Erişim: Catalogue of Life - Glyptogona sextuberculata (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
15. Animal Diversity Web (ADW) - Glyptogona classification: Cinsin sınıflandırmasına dair genel bilgi.
16. Kaynağa Erişim: ADW: Glyptogona: CLASSIFICATION (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
17. ArachnoPhoto - Araneidae (Orb Weavers): Küre ağ örümcekleri familyası hakkında genel bilgiler.
18. Kaynağa Erişim: ArachnoPhoto - Araneidae (Orb Weavers) (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).