Grapholita delineana

Grapholita delineana, halk arasında Kenevir Güvesi olarak bilinen, Tortricidae familyasına (yaprak kıvırıcı güveler) ait bir güve türüdür. Bu tür, özellikle kenevir ve şerbetçiotu bitkilerine verdiği zararla bilinir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Grapholita delineana, küçük boyutlu bir güve olup, kanat açıklığı 10-14 mm civarındadır. Yetişkin bireylerin ön kanatları gri-kahverengi renkte olup, üzerinde koyu, ince çizgiler ve lekeler bulunur. Tırtılları ise pembe veya kırmızımsı renkte olup, başları koyu kahverengidir. Bu renkleri sayesinde, bitkinin sap ve tomurcuklarına saklanarak kolayca kamufle olabilirler.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum):: Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class):: Insecta (Böcekler)
Takım (Order):: Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
Aile (Family):: Tortricidae
Cins (Genus):: Grapholita
Tür (Species):: Grapholita delineana (Walker, 1863)

Coğrafi Dağılım ve Yayılış Alanları

Bu tür, Avrupa'nın büyük bir bölümünde, Asya'da, Afrika'nın bazı bölgelerinde ve Kuzey Amerika'da yayılış gösterir. Türkiye'de de kenevir ve şerbetçiotu yetiştirilen bölgelerde görülür.

Habitat Tercihi: Özellikle kenevir ve şerbetçiotu tarlaları ile bu bitkilerin bulunduğu doğal alanlarda yaşar.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Grapholita delineana güveleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz aylarında, yani haziran ve ağustos aylarında görülür.

Yaşam Döngüsü: Dişi güveler, yumurtalarını konak bitkilerinin yaprakları veya sapları üzerine bırakır. Yumurtadan çıkan tırtıllar, bitkinin saplarına, tomurcuklarına ve tohumlarına zarar vererek beslenir. Bu tür, genellikle yılda bir veya iki döl verir.
Davranış: Tırtıllar, beslendikleri bitkinin dokularında tünel açarak beslenirler. Bu, bitkinin gelişimini ciddi şekilde etkileyebilir.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

Ekolojik Rolü: Yaşadığı ekosistemde, özellikle kenevir ve şerbetçiotu bitkileri ile kurduğu özel ilişki nedeniyle önemlidir. Aynı zamanda kuşlar ve diğer böcekler için besin kaynağı görevi görür.
Biyolojik Önem: Bu tür, tekil bir bitki grubu üzerinde uzmanlaşmış olması nedeniyle biyolojik çeşitlilik çalışmaları için önemlidir.

4. Tarım Ziraatına Etkisi ve Mücadele Yöntemleri

Grapholita delineana, kenevir ve şerbetçiotu üretimi için önemli bir zararlı türdür.

Zarar Şekli: Tırtıllar, bitkinin sapları içine girerek içten beslenir ve bu da bitkinin zayıflamasına, büyümesinin durmasına veya tamamen kurumasına yol açar. Ayrıca, bitkinin en değerli kısımları olan çiçek ve tohum tomurcuklarına da zarar verir.
Mücadele Yöntemleri:
Kültürel Mücadele: Etkilenen bitki parçalarının düzenli olarak toplanıp imha edilmesi.
Biyolojik Mücadele: Parazitoid böcekler veya entomopatojenik nematodlar gibi doğal düşmanların kullanılması.
Kimyasal Mücadele: Yoğun enfestasyon durumlarında, hedefli insektisitlerin kullanımı.
Feromon Tuzakları: Erkek güveleri yakalamak ve popülasyon seviyelerini takip etmek için feromon tuzakları kullanılabilir.

5. Koruma Durumu ve Tehditleri

Koruma Durumu: Grapholita delineana, yaygın bir tür olduğu için nesli tehlike altında değildir. Küresel düzeyde herhangi bir koruma statüsü bulunmamaktadır.
Tehditler: Yaşam alanlarının insan faaliyetleri ve zirai mücadele yöntemleri nedeniyle tahrip olması gibi dolaylı tehditlere maruz kalabilir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:
Bradley, J. D., Tremewan, W. G., & Smith, A. (1979). British Tortricoid Moths. Tortricidae: Tortricinae and Sparganothinae. The Ray Society.
Komai, F. (1999). A taxonomic review of the genus Grapholita (Lepidoptera: Tortricidae) in Japan. Entomologica Scandinavica, 30(2), 177-194.
Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.