Haplodrassus macellinus

Haplodrassus macellinus, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait küçük ila orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Haplodrassus cinsi, geniş yayılışı ve tür zenginliği ile bilinir. Cinsin üyeleri genellikle güçlü çeneleri ve karapaks ile karın arasındaki belirgin renk farklılıklarıyla dikkat çeker.

Haplodrassus macellinus, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1872 yılında Thorell tarafından tanımlanmıştır. "Macellinus" tür adı Latince "macellus" kelimesinden türemiştir ve "zayıf" veya "ince" anlamına gelebilir. Bu isim, örümceğin genel yapısına veya belirli morfolojik özelliklerine atıfta bulunabilir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Haplodrassus macellinus'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
• Cins (Genus): Haplodrassus Chamberlin, 1922
• Tür (Species): Haplodrassus macellinus (Thorell, 1872)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Haplodrassus macellinus, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre bilinen dağılımı İtalya, Fransa, Slovakya, Romanya, Bulgaristan, Ukrayna, Kafkasya, Rusya (Avrupa'dan Güney Sibirya'ya kadar), Orta Asya ve Çin'i kapsamaktadır. Bu, türün Palearktik bölgenin orta ve doğu kısımlarında yayılış gösterdiğini düşündürmektedir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmamıştır. Mevcut bilgilere göre, Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde Haplodrassus macellinus yer almamaktadır. Dolayısıyla, bu türün Türkiye'de doğal olarak bulunmadığı varsayılmaktadır.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Haplodrassus macellinus küçük ila orta büyüklükte bir örümcektir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 3.5 ila 5.0 mm civarındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3.0 ila 4.5 mm civarındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Bu türün genel morfolojisi ve renklenmesi diğer Haplodrassus üyelerine benzerdir.
• Genel Görünüm: Genellikle mat veya hafif parlak, açık kahverengiden koyu kahverengiye kadar değişen tonlarda bir görünüme sahiptir. Vücut yüzeyi genellikle pürüzsüz ve seyrek tüylüdür.
• Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle tekdüze kahverengidir.
• Bacaklar: Karapaks ile aynı renkte, genellikle halkasız ve incedir. Bacaklar hızlı koşmaya adapte olmuştur.
• Karın (Opisthosoma): Karın oval şekillidir ve genellikle desensiz, tek renk kahverengi tonlardadır. Ön örü memeleri (anterior spinnerets) silindirik ve belirgindir, bu da Gnaphosidae familyasının tipik bir özelliğidir.
• Ayırt Edici Özellikler: Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Erkek palpindeki tibial apofizin şekli ve embolusun yapısı, dişi epigyne'indeki median septumun ve spermathekaların konumu, türün ayırt edilmesinde kritik rol oynar.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Haplodrassus macellinus, özellikle orta ve doğu Palearktik bölgede yayılış gösteren bir yer örümceği türüdür. Adı 'zayıf' anlamına gelse de, bu morfolojik bir atıftır ve türün adaptasyonlarını engellemez. Diğer Gnaphosidae üyeleri gibi, gece aktif avlanan ve hızlı hareket eden bir avcıdır. Ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir görev üstlenir. Türkiye'de doğal olarak bulunmamaktadır. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; ısırıkları lokal ve hafif semptomlara neden olur."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Haplodrassus macellinus, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını arar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle taşların altında, kuru otların ve çalılıkların arasında, düşen yaprakların altında veya toprak altındaki ipekten sığınaklarda gizlenirler. Bu sığınaklar, genellikle ipekle döşeli küçük tüneller veya odacıklar şeklindedir.
• Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır.
• Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar.
• Habitat Tercihi: Bu türün yayılış alanları göz önüne alındığında, genellikle ormanlık alanlar, bozkırlar, çayırlar ve açık, kuru habitatları tercih ettiği düşünülmektedir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Haplodrassus macellinus da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Haplodrassus macellinus'un zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve tehdit altında hissetmedikçe ısırmazlar. Çeneleri insan derisini delebilecek kadar güçlü olsa da, zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Haplodrassus macellinus da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir ve nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu örümcekler, biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin önemli birer parçasıdır."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
• Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• araneae - Haplodrassus macellinus - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı, habitatı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi.
• Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/179/Haplodrassus_macellinus (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
• Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2134088 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• https://www.inaturalist.org/photos/20743163