Haplodrassus morosus

Haplodrassus morosus, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Haplodrassus cinsi, geniş yayılışı ve tür zenginliği ile bilinir. Cinsin üyeleri genellikle güçlü çeneleri ve karapaks ile karın arasındaki belirgin renk farklılıklarıyla dikkat çeker.

Haplodrassus morosus, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1897 yılında Bösenberg & Strand tarafından tanımlanmıştır. "Morosus" tür adı Latince "morosus" kelimesinden türemiştir ve "huysuz", "aksi" veya "kasvetli" anlamına gelebilir. Bu isim, örümceğin renklenmesine veya davranışlarına dair bir gözleme atıfta bulunabilir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Haplodrassus morosus'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
• Cins (Genus): Haplodrassus Chamberlin, 1922
• Tür (Species): Haplodrassus morosus Bösenberg & Strand, 1906 (Bazı kaynaklarda Bösenberg & Strand, 1897 olarak geçse de, World Spider Catalog'daki en güncel bilgi 1906'dır).

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Haplodrassus morosus, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Japonya'ya özgü (endemik) bir türdür. Dağılımının sadece Japonya Adaları ile sınırlı olduğu belirtilmektedir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmamıştır. Mevcut bilgilere göre, Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde Haplodrassus morosus yer almamaktadır. Dolayısıyla, bu türün Türkiye'de doğal olarak bulunmadığı varsayılmaktadır.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Haplodrassus morosus orta büyüklükte bir örümcektir. Genel Haplodrassus cinsi üyeleri 4 ila 10 mm arasında değişen boyutlardadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Bu türün genel morfolojisi ve renklenmesi diğer Haplodrassus üyelerine benzerdir.
• Genel Görünüm: Genellikle mat veya hafif parlak, koyu kahverengi ila siyaha yakın tonlarda bir görünüme sahiptir. Adından da anlaşılacağı üzere, rengi genellikle koyu ve belirgin desenlerden yoksun olabilir.
• Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle tekdüze koyu kahverengi veya siyahımsıdır.
• Bacaklar: Vücut rengiyle benzer tonlarda, sağlam ve hızlı koşmaya adapte olmuşlardır.
• Karın (Opisthosoma): Karın oval şekillidir ve genellikle desensiz, tek renk koyu kahverengi tonlardadır. Ön örü memeleri (anterior spinnerets) silindirik ve belirgindir, bu da Gnaphosidae familyasının tipik bir özelliğidir.
• Ayırt Edici Özellikler: Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Bu yapılar, türün yakın akrabalarından ayırt edilmesinde en güvenilir özelliklerdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Haplodrassus morosus, yalnızca Japonya'da bulunan endemik bir yer örümceği türüdür. Koyu renkli ve hızlı hareket eden diğer Gnaphosidae üyeleri gibi, gece aktif avlanan bir avcıdır. Ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir görev üstlenir. Türkiye'de doğal olarak bulunmamaktadır. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; ısırıkları lokal ve hafif semptomlara neden olur."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Haplodrassus morosus, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını arar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle taşların altında, düşen yaprakların arasında, ağaç kabuklarının altında veya toprak altındaki ipekten sığınaklarda gizlenirler. Bu sığınaklar, genellikle ipekle döşeli küçük tüneller veya odacıklar şeklindedir.
• Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır.
• Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar.
• Habitat Tercihi: Japonya'daki dağılımı göz önüne alındığında, genellikle ormanlık alanlarda, yaprak döken ağaçların olduğu orman zeminlerinde, fundalıklarda veya açık alanlarda bulunabilirler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Haplodrassus morosus da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Haplodrassus morosus'un zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve tehdit altında hissetmedikçe ısırmazlar. Çeneleri insan derisini delebilecek kadar güçlü olsa da, zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Haplodrassus morosus da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir ve nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu örümcekler, biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin önemli birer parçasıdır."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
• Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
• Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2134091 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• J-GLOBAL ID:200902241629853965 - Haplodrassus morosus (Araneae: Gnaphosidae) : a new record from Korea: Her ne kadar WSC'de Japonya'ya endemik olarak geçse de, bazı araştırmalar Kore'den de kayıtlar olduğunu belirtmektedir, bu da türün dağılımının daha geniş olabileceğine işaret edebilir.
• Kaynağa Erişim: https://jglobal.jst.go.jp/detail?JGLOBAL_ID=200902241629853965&rel=1#%7B%22category%22%3A%220%22%2C%22keyword%22%3A%22Haplodrassus%20morosus%22%7D (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).