Haplodrassus silvestris

Haplodrassus silvestris, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Haplodrassus cinsi, geniş yayılışı ve tür zenginliği ile bilinir. Cinsin üyeleri genellikle güçlü çeneleri ve karapaks ile karın arasındaki belirgin renk farklılıklarıyla dikkat çeker.

Haplodrassus silvestris, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1833 yılında Blackwall tarafından tanımlanmıştır. "Silvestris" tür adı Latince "silvestris" kelimesinden türemiştir ve "ormanlık" veya "ormanlarda yaşayan" anlamına gelir. Bu isim, türün doğal yaşam alanlarına dair önemli bir ipucu verir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Haplodrassus silvestris'in bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
• Cins (Genus): Haplodrassus Chamberlin, 1922
• Tür (Species): Haplodrassus silvestris (Blackwall, 1833)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Haplodrassus silvestris, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik Bölge'de geniş bir yayılış gösterir. Bu, Avrupa'nın (İskandinavya, İngiltere dahil), Rusya'nın (Avrupa kısmından Uzak Doğu'ya kadar), Kafkasya'nın, Orta Asya'nın, Japonya ve Kore'nin bazı bölgelerini kapsayan geniş bir coğrafyadır. Bu geniş yayılış, türün farklı iklim koşullarına ve habitatlara adapte olabildiğini göstermektedir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer alan önemli bir Haplodrassus türüdür. Özellikle ülkenin kuzey ve doğu bölgelerinden, örneğin Nevşehir ve Karadeniz illerinden kayıtları bulunmaktadır. Bu da Haplodrassus silvestris'in Türkiye'de farklı ormanlık ve yarı açık habitatlarda bulunabileceğini göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Haplodrassus silvestris orta büyüklükte bir örümcektir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5.5 ila 9.0 mm arasındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 4.0 ila 7.0 mm arasındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Bu türün genel morfolojisi ve renklenmesi diğer Haplodrassus üyelerine benzerdir.
• Genel Görünüm: Genellikle mat veya hafif parlak, koyu kahverengi ila siyaha yakın tonlarda bir görünüme sahiptir. Vücut yüzeyi seyrek tüylüdür.
• Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle tekdüze koyu kahverengi veya siyahımsıdır.
• Bacaklar: Karapaks ile aynı renkte, genellikle halkasızdır. Sağlam yapılıdır ve hızlı hareket etmeye elverişlidir.
• Karın (Opisthosoma): Karın oval şekillidir ve genellikle desensiz, tek renk koyu kahverengi tonlardadır. Ön örü memeleri (anterior spinnerets) silindirik ve belirgindir, bu da Gnaphosidae familyasının tipik bir özelliğidir.
• Ayırt Edici Özellikler: Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Erkek palpindeki tibial apofizin yapısı ve embolusun şekli, dişi epigyne'indeki median septumun ve spermathekaların konumu, türün ayırt edilmesinde kritik rol oynar.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Haplodrassus silvestris, adından da anlaşılacağı üzere genellikle ormanlık alanlarda ve çalılıklarda bulunan, Palearktik bölgede ve Türkiye'de geniş bir yayılıma sahip bir yer örümceği türüdür. Koyu renkli ve hızlı hareket eden diğer Gnaphosidae üyeleri gibi, gece aktif avlanan bir avcıdır. Ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir görev üstlenir. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; ısırıkları lokal ve hafif semptomlara neden olur."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Haplodrassus silvestris, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını arar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle taşların altında, düşen yaprakların arasında, ağaç kabuklarının altında, kütüklerde veya toprak altındaki ipekten sığınaklarda gizlenirler. Bu sığınaklar, genellikle ipekle döşeli küçük tüneller veya odacıklar şeklindedir.
• Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır.
• Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar.
• Habitat Tercihi: Türün adı "ormanlık" anlamına gelse de, oldukça geniş bir habitat yelpazesine adapte olabilir. Genellikle şu tür alanlarda bulunur:
• Ormanlık alanlar (yaprak döken ve iğne yapraklı ormanlar)
• Ağaçlıklar ve çalılıklar
• Kuru çayırlar ve fundalıklar
• Parklar ve bahçeler

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Haplodrassus silvestris de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Haplodrassus silvestris'in zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve tehdit altında hissetmedikçe ısırmazlar. Çeneleri insan derisini delebilecek kadar güçlü olsa da, zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Haplodrassus silvestris de insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir ve nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu örümcekler, biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin önemli birer parçasıdır."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
• Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• araneae - Haplodrassus silvestris - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı, habitatı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi.
• Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/187/Haplodrassus_silvestris (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
• Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2134099 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak.
• Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• T.C. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü - Haplodrassus silvestris (Blackwall, 1833) (Gnaphosidae) Türünün Karyolojik Analizi: Türkiye'den türün genetik analizi ve yayılış bilgilerini içeren bir tez çalışması.
• Kaynağa Erişim: https://acikerisim.nevsehir.edu.tr/bitstream/handle/20.500.11787/1005/EBRU%20KARATA%C5%9E.pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• Giresun İli (Türkiye) Agelenidae, Gnaphosidae ve Lycosidae (Arachnida: Araneae) Familyaları Üzerine Bir Araştırma - Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi: Karadeniz bölgesinden Haplodrassus silvestris kayıtlarını içeren bir bilimsel makale.
• Kaynağa Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2165688 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• https://www.inaturalist.org/observations/251713072