Monaeses israeliensis
Monaeses israeliensis, halk arasında "Yengeç Örümcekleri" olarak bilinen Thomisidae familyasına ait ince ve uzun vücutlu bir örümcek türüdür. Bu familya üyeleri, ağ örmek yerine avlarını pusu kurarak yakalamalarıyla tanınır. Monaeses cinsi, özellikle ince, dal benzeri vücut yapılarıyla ve bu sayede bitki sapları arasında mükemmel kamufle olabilmeleriyle dikkat çeker.
Monaeses israeliensis, Thomisidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1973 yılında Gershom Levy tarafından tanımlanmıştır. Tür adı "israeliensis", türün ilk olarak tanımlandığı İsrail'e atıfta bulunur.
Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım
Taksonomik Konum
Monaeses israeliensis'in bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:
- Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
- Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
- Familya (Family): Thomisidae Sundevall, 1833 (Yengeç Örümcekleri)
- Cins (Genus): Monaeses Thorell, 1869
- Tür (Species): Monaeses israeliensis Levy, 1973
Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu
Monaeses israeliensis, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Güney ve Güneydoğu Avrupa (Bulgaristan, Yunanistan, Türkiye, Ukrayna), Kafkasya, Orta Doğu (İsrail, Lübnan, Irak, İran), Orta Asya, Hindistan ve Çin'de geniş bir yayılıma sahiptir.
Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde Monaeses israeliensis yer almakta olup, ülkenin özellikle Akdeniz ve iç bölgelerinden kayıtları mevcuttur. Antalya gibi güney şehirlerinden ve buğday-mısır tarlaları gibi tarımsal alanlardan toplanan örnekleri bulunmaktadır. İstanbul'da da uygun habitatlarda, özellikle otsu ve çalılık alanlarda karşılaşılması mümkündür.
Fiziksel Özellikler
- Boyut: Monaeses israeliensis küçük ila orta büyüklükte, uzun ve ince bir vücut yapısına sahiptir.
- Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5 ila 10 mm arasındadır.
- Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 4 ila 6 mm arasındadır ve dişilerden daha incedirler.
- Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, ince, uzamış karnı ve bacakları ile dikkat çeker. Bu yapı, bitki sapları arasında kamufle olmalarını sağlar.
- Genel Görünüm: Vücut rengi genellikle yaşadığı ortama uyum sağlayacak şekilde açık kahverengi, sarımsı-kahverengi veya gri-kahverengi tonlardadır. Bu renkler, kuru ot ve dallar arasında mükemmel bir gizlenme sağlar.
- Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle açık kahverengi olup, ortada açık renkte iki çizgi bulunabilir.
- Bacaklar: Uzun ve incedir, genellikle sarımsı renkte olup, femurlarda belirsiz halkalar bulunabilir. Ön bacakları avı kavramak için yanlara doğru uzanır.
- Karın (Opisthosoma): Vücudun en belirgin kısmıdır. Uzun, silindirik veya hafifçe yassılaşmış bir yapıya sahiptir ve genellikle ortada uzunlamasına, öne doğru genişleyen sarımsı bir çizgi bulunur. Bu uzun karın, örümceğin bir bitki dalını veya kuru otu taklit etmesini sağlar.
- Ayırt Edici Özellikler: Uzun ve ince karın yapısı, ve bununla birlikte bitki saplarını taklit etme yeteneği, bu türü diğer yengeç örümceklerinden ayırt eden en belirgin özelliktir. Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir.
- Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Monaeses israeliensis, yengeç örümcekleri içinde morfolojik olarak oldukça ilgi çekici bir türdür. Vücudunun ince ve uzun yapısı, onu kuru ot sapları veya dallar arasında neredeyse görünmez kılar, bu da avcılık stratejisi için kritik bir adaptasyondur. Türkiye'de de yaygın olarak bulunan bu örümcekler, tarım alanlarında zararlı böceklerin doğal düşmanı olarak ekolojik dengeye katkı sağlarlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; bu tür, doğanın mühendislik harikalarından biridir."
Yaşam Biçimi ve Habitat
- Yaşam Tarzı: Monaeses israeliensis, diğer yengeç örümcekleri gibi aktif avcılar değildir, pusu avcılarıdır. Ağ örmezler. Bunun yerine, avlarını beklemek için bitki sapları, çalılar, kuru otlar veya ağaçların alçak dalları üzerinde hareketsizce, bacaklarını uzatarak kamufle olurlar. Özellikle rüzgarda sallanan kuru bir daldan farksız görünürler.
- Avlanma Davranışı: Üzerlerine veya yakınlarına gelen küçük böcekleri (sinekler, arılar, kelebekler, böcek larvaları vb.) ani ve hızlı bir hareketle güçlü ön bacaklarıyla yakalarlar.
- Habitat Tercihi: Genellikle yoğun bitki örtüsüne sahip kuru otlaklar, çayırlar, çalılıklar ve tarım alanları (mısır ve buğday tarlaları gibi) gibi habitatlarda bulunurlar. Bitki sapları arasında saklanarak avlanmaya elverişli ortamları tercih ederler. Yetişkin bireyler genellikle yaz aylarında gözlemlenir.
- Üreme ve Yaşam Döngüsü: Dişiler yumurta keselerini genellikle bir ipek tabakasıyla sararak bitkilerin üzerine veya saplarına yapıştırır ve yavrular çıkana kadar koruma eğiliminde olabilirler.
Zehir ve Tıbbi Önem
- Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Monaeses israeliensis de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
- İnsanlar İçin Tehlikesi: Thomisidae familyasının zehirleri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Monaeses israeliensis da dahil olmak üzere bu örümcekler genellikle küçük boyutludur ve zehirleri, avladıkları böcekler üzerinde etkili olacak şekilde evrimleşmiştir. İnsanlar tarafından ısırılma olasılığı oldukça düşüktür; çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve ancak sıkıştırıldıklarında veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar. Isırsalar bile, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık, lokal ağrı veya şişlik dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
- Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Yengeç örümcekleri, ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynayan faydalı canlılardır. Monaeses israeliensis gibi türlerin zehirleri insanlar için zararsızdır. Onlar doğanın dengesinin bir parçasıdır ve rahatsız edilmedikçe insanlara zarar vermezler."
- Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde kendiliğinden iyileşir.
- Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.
Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kaynaklar
- World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
- Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
- araneae - Monaeses israeliensis - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı, habitatı ve fenolojisi hakkında bilgi.
- Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/4354/Monaeses_israeliensis (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
- GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
- Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2166846 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
- Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak.
- Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
- Munis Entomology & Zoology - TWO RECORDS NEW FOR THE TURKISH ARANEOFAUNA: TMARUS PIOCHARDI (SIMON, 1866) AND MONAESES ISRAELIENSIS LEVY, 1973 (ARANEAE: THOMISIDAE): Türkiye'deki dağılımına dair bilimsel makale.
- Kaynağa Erişim: https://www.munisentzool.org/yayin/vol2/issue1/129-136.pdf (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
- Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Doktora Tezi - Antalya Havzası Bazı Zararlı Böceklerin Doğal Düşmanları Olan Örümcek Faunasının Belirlenmesi: Türkiye'deki dağılımına dair başka bir akademik kaynak.
- Kaynağa Erişim: https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/205463/yokAcikBilim_315728.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
- https://www.inaturalist.org/photos/151466664
- https://www.inaturalist.org/photos/108238054







