Orthosterni

Orthosterni, Scorpiones takımının taksonomik sınıflandırmasında yer alan, tüm yaşayan akrep türlerini içeren bir infra takımdır. Bu terim, "düz sternum" anlamına gelir ve akreplerin karın alt kısmında bulunan tek, basit bir plaka olan sternum yapısına atıfta bulunur. Kapsamlı bir grup olan Orthosterni, ekolojik olarak en çeşitli ve tür zenginliği açısından en bol akrep familyalarını bünyesinde barındırır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Orthosterni, Neoscorpionina alt takımının içinde yer alır ve günümüzde bilinen tüm akrep türlerinin tamamını kapsar. Bu, akreplerin evrimsel tarihi içinde oldukça başarılı ve yaygın bir grup olduklarının göstergesidir.

• Taksonomik Seviye: Neoscorpionina (Alt Takım) altında bir infra takımdır.
• Morfolojik Özellikler: Orthosterni grubunu tanımlayan en önemli özellik, karın bölgesinin alt kısmındaki sternum plakasının basit ve tek parçalı olmasıdır. Bu özellik, akrep taksonomisindeki ana ayırıcı kriterlerden biridir.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Orthosterni infra takımındaki akrepler, türler arası büyük farklılıklar gösterse de ortak bazı biyolojik özelliklere sahiptir.

• Fiziksel Özellikler: Bu grup, minik boyutlu türlerden dev imparator akreplere kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Kıskaçları ve kuyruk kalınlıkları türlere göre değişir.
• Yaşam Alanı: Çöllerden yağmur ormanlarına, dağlardan kıyı bölgelerine kadar her türlü karasal habitata uyum sağlamışlardır.
• Beslenme: Genellikle gece aktiftirler ve böcekler, örümcekler ve diğer küçük omurgasızlarla beslenen etkili yırtıcılardır.

3. Sınıflandırma ve Familyalar

Orthosterni infra takımı, tüm yaşayan akrep familyalarını içerir. Bu familyalar, zehirlerinin gücü, morfolojik yapıları ve coğrafi dağılımlarına göre ayrılır. En önemli familyalar şunlardır:

• Buthidae: En büyük ve en zehirli türleri içeren familyadır. Türkiye'de bulunan Kara Akrep (Androctonus crassicauda) bu familyaya aittir.
• Scorpionidae: Genellikle iri yapılı, güçlü kıskaçlara sahip ve zehirleri hafif olan türleri barındırır. İmparator Akrebi (Pandinus imperator) bu familyadadır.
• Euscorpiidae: Avrupa'da yaygın olan ve zehirleri insan için genellikle önemsiz olan türleri içerir. Ev Akrebi (Euscorpius italicus) bu familyanın bilinen bir temsilcisidir.
• Iuridae: Türkiye ve Yunanistan gibi bölgelere endemik türleri içerir. Marmaris Akrebi (Iurus kinzelbachi) bu familyaya aittir.
• Vaejovidae: Kuzey Amerika'da en yaygın olan akrep familyasıdır.
• Hemiscorpiidae: Zehirleri doku hasarına neden olan, tıbbi açıdan önemli türleri içeren bir familyadır.

4. Koruma Durumu ve Ekolojik Önem

Orthosterni infra takımı, tür zenginliği nedeniyle genel olarak tehdit altında değildir. Ancak, bu grup içindeki birçok spesifik tür, sınırlı yayılış alanları, habitat kaybı ve iklim değişikliği gibi faktörler nedeniyle korunmaya muhtaçtır. Akrepler, doğal ekosistemlerde haşere kontrolü yaparak ve besin zincirinde önemli bir rol oynayarak ekolojik dengeye katkıda bulunurlar.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Fet, V., Soleglad, M. E., & Marmol, J. (2018). A taxonomic review of the scorpions of the family Buthidae.
• Prendini, L. & Wheeler, W. C. (2005). Phylogeny of the scorpions (Chelicerata: Scorpiones).
• The Scorpion Files - Jan Ove Rein.
• Yağmur, Y. E. (2020). Türkiye Akrep Faunası.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.