Ozyptila ankarensis

Ozyptila ankarensis, halk arasında "Yengeç Örümcekleri" olarak bilinen Thomisidae familyasına ait küçük bir örümcek türüdür. Bu familya üyeleri, ağ örmek yerine avlarını pusu kurarak yakalamalarıyla tanınır. Ozyptila cinsi, genellikle yassı vücut yapılarıyla ve bu sayede ağaç kabukları veya zemin üzerinde mükemmel kamufle olabilmeleriyle dikkat çeker.

Ozyptila ankarensis, Thomisidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1966 yılında Schmidt tarafından tanımlanmıştır. Tür adı "ankarensis", türün ilk kez keşfedildiği veya önemli örneklerinin bulunduğu Türkiye'nin başkenti Ankara'ya atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Ozyptila ankarensis'in bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Thomisidae Sundevall, 1833 (Yengeç Örümcekleri)
Cins (Genus): Ozyptila Simon, 1864
Tür (Species): Ozyptila ankarensis Schmidt, 1966

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Ozyptila ankarensis, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre bilinen dağılımı Türkiye ile sınırlıdır. Bu, türün endemik bir tür olabileceğini göstermektedir, yani yalnızca Türkiye'ye özgüdür.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve çeşitli bölgelerde bulunur. Özellikle adından da anlaşıldığı gibi Ankara çevresindeki araştırmalarda tespit edilmiştir. İstanbul'da ise uygun habitatlarda bulunma potansiyeli vardır, ancak ağırlıklı olarak İç Anadolu Bölgesi'nde yoğunlaştığı düşünülmektedir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Ozyptila ankarensis küçük bir yengeç örümceğidir.
Dişi ve Erkek: Vücut uzunlukları genellikle 2 ila 4 mm arasındadır.
Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, Ozyptila cinsinin tipik özelliği olan yassı ve genellikle tüylü/kıllı bir vücut yapısına sahiptir. Bu yassılık, ağaç kabuklarının veya taşların altı gibi dar aralıklara girmelerine ve zemin üzerinde kamufle olmalarına yardımcı olur.
Genel Görünüm: Vücut rengi genellikle kahverengimsi, grimsi veya açık sarımsı tonlarda olup, zemin veya ağaç kabuğu rengine uyum sağlar. Bu renkler, bulunduğu ortamda mükemmel bir gizlenme sağlar.
Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle vücut rengiyle uyumlu, belirgin tüylere sahiptir ve gözleri genellikle öne doğru hafifçe çıkıntılıdır.
Bacaklar: Vücutla aynı renk tonlarında ve kıllıdır. Ön iki çift bacak, tipik yengeç örümceklerinde olduğu gibi avı yakalamak için daha güçlü ve yana doğru açılmış bir duruşa sahiptir.
Karın (Opisthosoma): Genellikle oval veya hafifçe yassılaşmış bir şekle sahip olup, karapaks ile benzer renkte ve yoğun tüylerle kaplıdır. Karın üzerinde belirsiz koyu lekeler veya desenler bulunabilir.
Ayırt Edici Özellikler: Diğer Ozyptila türleri gibi, O. ankarensis'in en belirgin özelliği yassı vücut yapısı ve zemin veya kabuk üzerinde kamufle olma yeteneğidir. Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Ozyptila ankarensis, Türkiye'ye özgü, Ankara civarında keşfedilmiş küçük ve yassı bir yengeç örümceği türüdür. Ağaç kabukları ve taşların altında mükemmel kamufle olma yeteneğine sahiptirler. Bu türler, topraktaki ve bitki örtüsündeki böcek popülasyonlarının dengelenmesinde önemli bir rol oynarlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir ve endemik olmaları nedeniyle korunmaları gereken değerli canlılardır."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Ozyptila ankarensis, diğer yengeç örümcekleri gibi aktif avcılar değildir, pusu avcılarıdır. Ağ örmezler. Bunun yerine, avlarını beklemek için ağaç kabuklarının altında, taşların altında veya yerdeki yaprakların arasında kamufle olurlar. Yassı vücutları sayesinde dar aralıklara kolayca gizlenebilirler.
Avlanma Davranışı: Yerde veya kabuklar üzerinde hareket eden küçük böcekleri (karıncalar, böcek larvaları, küçük sinekler vb.) ani bir hareketle güçlü ön bacaklarıyla yakalarlar.
Habitat Tercihi: Genellikle ormanlık alanlarda, orman zemininde, taşlık ve kayalık alanlarda bulunurlar. Ağaçların gövdelerinde ve kabuklarının altında da rastlanabilirler.
Üreme ve Yaşam Döngüsü: Bu türlerin üreme ve yaşam döngüsü hakkında spesifik detaylar, diğer Ozyptila türlerine benzerlik gösterebilir. Dişiler yumurta keselerini genellikle korunaklı bir yere bırakır ve yavrular çıkana kadar onları koruyabilirler.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Ozyptila ankarensis de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Thomisidae familyasının zehirleri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Ozyptila ankarensis da dahil olmak üzere bu örümcekler genellikle küçük boyutludur ve zehirleri, avladıkları böcekler üzerinde etkili olacak şekilde evrimleşmiştir. İnsanlar tarafından ısırılma olasılığı oldukça düşüktür; çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve ancak sıkıştırıldıklarında veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar. Isırsalar bile, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık, lokal ağrı veya şişlik dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Yengeç örümcekleri, ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynayan faydalı canlılardır. Ozyptila ankarensis gibi endemik türler, biyoçeşitliliğimiz için özel bir öneme sahiptir. Zehirleri insanlar için zararsızdır ve doğanın hassas dengesinin bir parçasıdırlar. Onları rahatsız etmemek ve doğal ortamlarını korumak önemlidir."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde kendiliğinden iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2165243 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info