Pireneitega cottarellii

Harika bir örümcek türü daha! Pireneitega cottarellii, Agelenidae familyasına (Huni Ağ Örümcekleri) ait, özellikle Türkiye'ye endemik olduğu düşünülen çok özel bir örümcek türüdür. Bu tür de Pireneitega cinsinin diğer üyeleri gibi genellikle tünel ağları kurmalarıyla bilinirler.

Pireneitega cottarellii: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Pireneitega cottarellii için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Pireneitega" cinsi, ismini Pirene Dağları'ndan almış olabilir, ancak bu türün dağılımı daha çok Türkiye'yi kapsar. "Cottarellii" ismi ise, türü keşfeden veya tanımlayan bilim insanına (muhtemelen Federico Cottarelli'ye) atfen verilmiş bir onurlandırma ismidir.

Pireneitega cottarellii, Agelenidae familyasına ait orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1999 yılında İtalyan araknolog Paolo Marcello Brignoli tarafından Agelena cottarellii adıyla tanımlanmıştır. Daha sonra Pireneitega cinsine aktarılmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Pireneitega cottarellii'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Agelenidae C. L. Koch, 1837 (Huni Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Pireneitega Kishida, 1955
• Tür (Species): Pireneitega cottarellii (Brignoli, 1978)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Pireneitega cottarellii, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Türkiye'den kaydedilmiştir. Tip lokalitesi olarak İç Anadolu Bölgesi'nden (örneğin Konya) bahsedilmektedir. Bu durum, türün Türkiye'ye endemik olduğunu ve özellikle İç Anadolu'nun belirli bölgelerinde yayılış gösterdiğini düşündürmektedir.

Türkiye'de bu türün varlığına dair bilimsel kayıtlar bulunmaktadır ve Türkiye için endemik bir türdür. Dolayısıyla, İstanbul'da doğrudan bir kaydı olmasa da, özellikle Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde, Konya ve çevresindeki uygun habitatlarda bu türle karşılaşmanız mümkündür.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Orta boyutlu bir örümcektir. Spesifik vücut uzunlukları yaygın literatürde kolayca bulunmayabilir, ancak Pireneitega cinsinin diğer üyelerine benzer boyutlardadır.
• Renk: Genellikle kahverengi tonlarında olup, üzerinde kamuflaj sağlamaya yardımcı olan desenler bulunabilir.
• Ayırt Edici Özellikler:Huni Ağları: Pireneitega cottarellii, diğer Agelenidae üyeleri gibi, tipik olarak zemin seviyesinde, taşların, kütüklerin altında veya diğer korunaklı yerlerde huni şeklinde ipek ağlar inşa eder. Ağın geniş kısmı avı yakalamak için bir tuzak görevi görürken, dar tünel kısmı örümceğin saklandığı ve pusuya yattığı yerdir.
• Genital Morfoloji: Tür teşhisi için, özellikle erkek palpleri ve dişi epigyn (üreme organları) gibi kopulasyon organlarının morfolojisinin detaylı incelenmesi esastır. Endemik bir tür olduğu için, diğer Pireneitega türlerinden ayrımı bu morfolojik özelliklerle yapılır.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Pireneitega cottarellii, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'ne özgü, endemik bir huni ağ örümceğidir. Genellikle gizli bir yaşam sürerler ve ağlarını yer seviyesine yakın, taş altları veya kaya çatlakları gibi korunaklı yerlere kurarlar. Zehirleri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz; ekosistemde böcek popülasyonlarının dengelenmesinde önemli rol oynayan faydalı canlılardır. Bu tür, ülkemizin biyoçeşitliliği için önemli ve korunması gereken bir değere sahiptir."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Pireneitega cottarellii, tipik olarak zemin seviyesinde, taşların, kütüklerin, yaprak döküntüsünün altında veya kaya çatlakları arasında huni şeklinde ipek ağlar inşa eder.
• Habitat Tercihi: Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'ndeki kayıtlarına dayanarak, genellikle bozkır ekosistemleri, kurak otlaklar, taşlık alanlar ve nemli olmayan, korunaklı mikrohabitatlarda bulunur.
• Yaşam Tarzı: Ağlarının içinde pusu kurarak avlanan pasif avcılardır. Gündüzleri genellikle yuvalarının içinde gizlenirler.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük böcekler ve diğer omurgasızlardır.
• Üreme: Üreme döngüleri ve spesifik detaylar hakkında sınırlı bilgi bulunmakla birlikte, diğer Agelenidae üyelerinde olduğu gibi dişilerin yumurta kesesi (kokon) ürettiği ve yavrulara bir süre bakıcılık yaptığı düşünülmektedir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Pireneitega cottarellii de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Pireneitega cottarellii'nin insanlar için tehlikesi düşüktür ve genellikle tıbbi açıdan önemsiz kabul edilir. Genellikle agresif değillerdir ve sadece sıkıştırıldıklarında veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar. Isırık vakaları nadirdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Pireneitega cottarellii'nin zehri, insanlar için ciddi bir sağlık riski taşımaz. Bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer şekilde lokal ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi hafif semptomlar görülebilir. Bu semptomlar genellikle kendiliğinden kısa sürede geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez. Bu örümcekler doğal yaşamın bir parçasıdır ve insanlarla temasları genellikle nadirdir. Halk arasında korkulan türlerin aksine, ekosistem için faydalı canlılardır."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya hafif bir rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle kısa sürede (birkaç saat ila birkaç gün içinde) kendiliğinden geçer ve çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse (örn. aşırı şişlik, yayılan kızarıklık, şiddetli ağrı), alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Pireneitega cottarellii Kayıtları

Pireneitega cottarellii, Türkiye'de bulunan ve kaydedilmiş, aynı zamanda Türkiye'ye endemik olduğu belirtilen bir örümcek türüdür. Tip lokalitesi olarak Konya gibi İç Anadolu illeri belirtilmiştir. Türkiye örümcek faunası listelerinde ve endemik türler üzerine yapılan çalışmalarda yer almaktadır. Dolayısıyla, özellikle Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'ndeki uygun habitatlarda bu türle karşılaşmanız mümkündür. İstanbul'da doğrudan bir kaydı bulunmamaktadır ve bu türün yayılış alanı daha çok İç Anadolu'nun belirli bölgeleriyle sınırlıdır.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
3. Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
4. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2141567 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
5. "Checklist of the spiders of Turkey" - N. Topçu, M. Demir, O. Seyyar, İ. D. Aktaş (2005): Türkiye örümcek faunasının kapsamlı bir listesi olup, bu türü de içermektedir.
6. Kaynağa Erişim: https://www.munisentzool.org/yayin/vol12/issue2/vol12issue2-5839655.pdf (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
7. "Diversity and Conservation of Endemic Spiders (Arachnida: Araneae) in Turkey" - O. Seyyar, N. Topçu, M. Demir (2017): Türkiye'deki endemik örümcek türlerini listeleyen bir makaledir ve Pireneitega cottarellii'yi de içermektedir.
8. Kaynağa Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/428586 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
9. Brignoli, P. M. (1978b): Türün orijinal tanımlamasını içeren bilimsel yayın.
10. Brignoli, P. M. (1978b). Ragni di Turchia VI. Agelenidae e Hahniidae (Araneae). Reichenbachia 17: 299-302. (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).