Poecilochroa variana

Poecilochroa variana, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait küçük ila orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Poecilochroa cinsi üyeleri, genellikle karın üzerinde belirgin renkli desenlere sahip, hareketli ve aktif avcı örümceklerdir.

Poecilochroa variana, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1878 yılında Simon tarafından tanımlanmıştır. "Variana" tür adı Latince "varius" kelimesinden türemiş olup, "çeşitli" veya "değişken" anlamına gelir. Bu isim, muhtemelen örümceğin vücut üzerindeki renk veya desen çeşitliliğine atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Poecilochroa variana'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
• Cins (Genus): Poecilochroa Westring, 1874
• Tür (Species): Poecilochroa variana Simon, 1878

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Poecilochroa variana, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre bilinen dağılımı İspanya (Kanarya Adaları dahil), İtalya, Yunanistan, Kıbrıs, Türkiye, Gürcistan, Ermenistan, İsrail, Ürdün, Suriye, Azerbaycan, Kazakistan ve Orta Asya'yı kapsamaktadır. Bu, türün özellikle Akdeniz ve Orta Doğu'dan Orta Asya'ya kadar geniş bir dağılıma sahip olduğunu göstermektedir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde Poecilochroa variana yer almaktadır ve ülkenin farklı coğrafyalarından kayıtları mevcuttur.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Poecilochroa variana küçük ila orta büyüklükte bir örümcektir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5.0 ila 9.0 mm arasındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 4.0 ila 8.0 mm arasındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Bu türün genel morfolojisi ve renklenmesi, Poecilochroa cinsine özgü belirgin karın desenleriyle dikkat çeker.
• Genel Görünüm: Vücut genellikle koyu kahverengi, siyahımsı veya morumsu-kahverengi tonlardadır. Karın (opisthosoma) üzerinde, tür adı "variana"ya uygun olarak değişken, açık renkli (genellikle sarımsı, beyazımsı veya açık kahverengi) lekeler, bantlar veya şeritler bulunur. Bu desenler, bireyler arasında farklılık gösterebilir.
• Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle karın ile uyumlu koyu renklerde, bazen hafif parlak bir görünüme sahiptir.
• Bacaklar: Koyu renkli, genellikle belirgin halkalar veya benekler olmadan düz renktedir. Gnaphosidae familyasının tipik güçlü ve hızlı hareket etmeye uygun bacak yapısına sahiptirler.
• Karın (Opisthosoma): Oval şekilli olup, üzerinde açık renkli (krem, sarı veya beyaz) benekler veya şeritler bulunur. Bu desenler, tür teşhisinde önemli bir özelliktir. Ön örü memeleri (anterior spinnerets) silindirik ve belirgindir, bu da Gnaphosidae familyasının tipik bir özelliğidir.
• Ayırt Edici Özellikler: Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Bu genital yapılar, türü diğer Poecilochroa türlerinden ayıran temel özelliklerdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Poecilochroa variana, Akdeniz'den Orta Asya'ya kadar geniş bir coğrafyada yayılış gösteren, karın üzerindeki belirgin renkli desenleriyle dikkat çeken bir yer örümceği türüdür. Türkiye'de de yayılış gösterir. Hızlı hareket eder ve gece avlanır, genellikle taşların altında, yaprak çürükleri arasında veya açık, kuru habitatlarda gizlenirler. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; ısırıkları genellikle lokal ve hafif semptomlara neden olur ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynarlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Poecilochroa variana, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını arar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle taşların altında, düşen yaprakların arasında, kuru otların ve çalılıkların arasında veya ipekten sığınaklarda gizlenirler.
• Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır.
• Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar. Ergin bireylere genellikle ilkbahardan sonbahara kadar rastlanabilir.
• Habitat Tercihi: Bu tür, genellikle kuru, sıcak ve açık veya az bitkili alanları tercih eder. Yayılış gösterdiği geniş coğrafyadaki farklı habitatlara uyum sağlayabilirler. Şunlar gibi yerlerde rastlanabilir:
• Kuru çayırlar, otlaklar ve bozkırlar
• Taşlık ve kayalık alanlar
• Seyrek ağaçlıklı veya çalılık araziler
• Kumul ve çakıllı alanlar
• Bahçeler ve parklar (insan yerleşim yerlerinin yakınında da görülebilirler)

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Poecilochroa variana da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Poecilochroa variana'nın zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve tehdit altında hissetmedikçe ısırmazlar. Çeneleri insan derisini delebilecek kadar güçlü olsa da, zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Poecilochroa variana da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir ve nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu örümcekler, biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin önemli birer parçasıdır."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
• Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• araneae - Poecilochroa variana - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı, habitatı ve fenolojisi hakkında bilgi.
• Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/331/Poecilochroa_variana (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
• Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2134267 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak.
• Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• https://www.inaturalist.org/observations/282344367