Polycyathus muellerae

Çanakkale Boğazı sert mercan ve korallijen habitat araştırmaları (Özalp 2009-2023)

Çanakkale Boğazı (Mağaralar), 34 m (Türk Boğazlar Sistemi)

Sıcaklık: 18 derece

Polycyathus muellerae – Müller’in Tek Polipli Mercanı / Kayalık Dip Mercanı

(Akdeniz'in loş ışıklı dip bölgelerinde, mağara girişlerinde ve resif aralıklarında kolonileşen, küçük boyutuna rağmen biyolojik çeşitlilik açısından kritik habitatlar sağlayan, oldukça dayanıklı ve çevresel streslere toleranslı bir scleractinian taş mercan türüdür.)

Latince Adın Kökeni ve Anlamı

• Polycyathus: Yunanca poly- (çok) + kyathos (kadeh, çanak) → “çok sayıda çanak benzeri polipten oluşan”
• muellerae: Türü tanımlayan bilim insanı Müller’e ithafen verilmiş onursal ad
• Anlamı: “Müller’in çok polipli mercanı” – hem yapısına hem de tarihsel kökene işaret eder

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia
• Şube: Cnidaria
• Sınıf: Anthozoa
• Takım: Scleractinia (Taş mercanlar)
• Familya: Caryophylliidae
• Cins: Polycyathus
• Tür: Polycyathus muellerae (Abel, 1959)

Akdeniz'de az sayıda non-zooxanthellate (alg simbiyonu içermeyen) mercan türlerinden biridir.

Yayılış ve Habitat

• Yayılış:
• Akdeniz genelinde (özellikle İtalya, İspanya, Türkiye kıyıları)
• Doğu Atlantik’te sınırlı dağılım
• Türkiye’deki Durumu:
• Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarında, özellikle dalgıç raporlarında mağara ağzı ve çatlaklarda kayıt altına alınmıştır
• Habitat:
• 5–50 m derinlik
• Loş ışıklı, az akıntılı, korunaklı kaya çatlakları
• Bazen Posidonia (deniz çayırı) çayırlığının hemen kenarlarında

Morfolojik Özellikler

• Koloni yapısı:
• Küçük çanak benzeri poliplerden oluşan sıkı kümeler
• Her polip 4–8 mm çapında
• Koloni çapı genelde birkaç cm ile sınırlıdır
• İskelet:
• Kalsiyum karbonat (aragonit); genellikle açık kahverengi-bej
• Dalgalı, ince tırtıklı septalarla donatılmış
• Renk:
• Soluk krem, sarımsı bej, bazen hafif yeşilimsi tonlar
• Parlak pigmentler taşımaz (zooxanthellae yok)

Ekosistem Rolü ve Beslenme

• Beslenme tipi:
• Tamamen heterotrofik – çünkü fotosentetik alg simbiyotu taşımaz
• Planktonik organizmaları ve organik parçacıkları tentakülleriyle yakalar
• Ekolojik işlev:
• Mikroresif görevi görerek küçük omurgasızlara barınma alanı sağlar
• Diğer loş ışık organizmaları (sünger, bryozoa) ile simbiyotik ilişkiler kurar
• Akdeniz’de mercan biyotalarının yapı taşı türlerinden biridir

Tıbbi ve Bilimsel Potansiyel

• Araştırmalarda kullanımı:
• Stres altında simbiyonsuz mercanların adaptasyon kapasitesini modellemek için ideal tür
• Düşük ışık adaptasyonu ve beslenme stratejileri ile sürdürülmüş yaşam döngüsü çalışmaları için kullanılır
• İskelet yapısı, deniz sıcaklığı ve çevresel değişimlerin paleoekolojik izlerini taşır
• İklim direnci nedeniyle bazı derin resif restorasyon projelerinde aday tür olarak düşünülmektedir

🏭Endüstriyel ve Koruma Değeri

• Ticari değeri yoktur, ancak:
• Deniz biyolojik çeşitliliğinin göstergesi olarak çok değerlidir
• Sualtı mağara sistemlerinin korunması için hedef türlerdendir
• Akdeniz Habitat Direktifleri ve Barselona Sözleşmesi kapsamında hassas tür olarak değerlendirilir

Zehirlilik Durumu

• Zehirli değildir
• ❌ İnsanlar için zararlı değildir
• Ancak dalgıçlar ve araştırmacılar tarafından fiziksel zarar verilmeden incelenmelidir, çünkü çok hassas yapılara sahiptir

Kültürel ve İlginç Bilgiler

• Dalgıçlar arasında “sessiz taş çiçeği” ya da “mağara mercanı” olarak bilinir
• Yüzeysel olarak görünmez; sadece dikkatli gözle bakıldığında algılanabilir
• Bazı bölgelerde geleneksel olarak resif canlılığının “nefes noktaları” olarak adlandırılır
• Türkiye’de özellikle Gökova ve Kaş açıklarında mikro-resif çalışmalarında kayıt altına alınmıştır