Polyommatus cilicius
Polyommatus cilicius, Lycaenidae familyasının Polyommatus cinsine ait, adını Antik Kilikya bölgesinden alan bir kelebek türüdür. Bu kelebek, Toros Dağları'na endemik veya ona çok yakın bir yayılışa sahip, özellikle yüksek rakımlı kayalık habitatlarda yaşayan nadir ve hassas bir türdür.
1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum
Polyommatus cilicius, orta büyüklükte bir kelebek olup, kanat açıklığı yaklaşık 25-30 mm civarındadır. Erkeklerin kanat üst yüzeyi, koyu kenarlı parlak, gök mavisi bir renge sahiptir. Dişilerin kanatları ise daha mat, koyu kahverengidir ve kanat tabanlarında hafif mavi bir parlaklık görülebilir. Kanat alt yüzeyi, açık kahverengi bir zemin üzerinde belirgin siyah beneklerle kaplıdır.
Taksonomik sınıflandırması şöyledir:
- Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
- Takım (Order):: Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
- Aile (Family):: Lycaenidae (Mavi kelebekler)
- Cins (Genus): Polyommatus
- Tür (Species): Polyommatus cilicius (Wagener, 1983)
Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları
Bu tür, Türkiye'nin Toros Dağları'na endemik bir tür olarak kabul edilir. Yayılışı, özellikle Akdeniz Bölgesi'nin yüksek kesimlerinde, İç Anadolu ve Doğu Anadolu'ya uzanan dağlık alanlarla sınırlıdır.
- Habitat Tercihi: Genellikle 1500-2500 metre arasındaki yüksek rakımlı kuru stepleri, kayalık yamaçları, dağlık otlakları ve açık ormanlık alanları tercih eder.
2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar
Polyommatus cilicius kelebekleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz aylarında, yani Haziran ve Ağustos arasında görülür. Yıl içinde tek nesil verirler.
- Yaşam Döngüsü: Tırtılları, çoğunlukla Fabaceae (Baklagiller) familyasından, özellikle de geven (Astragalus) türleriyle beslenir.
- Davranış: Uçuşları hızlıdır ancak genellikle yer seviyesine yakın olarak seyrederler. Sık sık toprak veya kayalar üzerinde güneşlenirken görülebilirler.
3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi
- Ekolojik Rolü: Larvalarının özel besin bitkilerine olan bağımlılığı, türün ekosistem sağlığı için bir gösterge olmasını sağlar. Aynı zamanda, yaşadığı habitatlarda tozlaşmaya katkıda bulunur. Endemik bir tür olması, genetik çeşitlilik ve biyolojik önem açısından onu daha da değerli kılmaktadır.
4. Koruma Durumu ve Tehditleri
- Koruma Durumu: Polyommatus cilicius, sınırlı ve belirli habitatlara bağımlı endemik bir tür olduğu için hassas veya tehlike altında olarak değerlendirilebilir. Bu statü, türün korunmasına yönelik acil önlemler alınması gerektiğini gösterir.
- Tehditler:
- Habitat Kaybı: Yüksek rakımlı otlak alanlarının tarıma dönüştürülmesi, yapılaşma, madencilik faaliyetleri veya yol yapımı, türün yaşam alanlarını ciddi şekilde daraltır.
- Aşırı Otlatma: Kontrolsüz aşırı otlatma, tırtılın besin bitkilerini yok edebilir.
- İklim Değişikliği: Yüksek rakımlı habitatların iklim değişikliğinden etkilenerek yok olması.
Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi
- Kaynaklar:
- Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
- Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
- European Environment Agency.
- Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.
- Fotoğraf: Zeynel. Cebeci
