Pterotricha conspersa
Pterotricha conspersa, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait küçük ila orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Pterotricha cinsi üyeleri, genellikle kurak ve yarı kurak habitatlarda bulunan, mat renkli ve aktif avcı örümceklerdir.
Pterotricha conspersa, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1872 yılında O. Pickard-Cambridge tarafından tanımlanmıştır. "Conspersa" tür adı Latince "conspersus" kelimesinden türemiş olup, "benekli" veya "serpilmiş" anlamına gelir. Bu isim, muhtemelen örümceğin vücut üzerindeki küçük beneklere veya renk dağılımına atıfta bulunur.
Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım
Taksonomik Konum
Pterotricha conspersa'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:
- Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
- Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
- Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
- Cins (Genus): Pterotricha Kulczyński, 1903
- Tür (Species): Pterotricha conspersa (O. Pickard-Cambridge, 1872)
Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu
Pterotricha conspersa, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Libya, Mısır ve İsrail'de dağılım göstermektedir. Bu, türün özellikle Kuzey Afrika ve Levant bölgesine özgü olduğunu düşündürmektedir.
Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde Pterotricha conspersa yer almaktadır ve bazı yayınlarda Güney Palearktik dağılımına sahip olduğu belirtilmiştir.
Fiziksel Özellikler
- Boyut: Pterotricha conspersa küçük ila orta büyüklükte bir örümcektir. Pterotricha cinsi üyeleri genellikle 5 ila 13 mm arasında değişen vücut uzunluğuna sahiptir.
- Gövde Yapısı ve Renk: Bu türün genel morfolojisi ve renklenmesi Gnaphosidae familyasının diğer üyelerine benzerdir.
- Genel Görünüm: Vücut genellikle mat grimsi-kahverengi, bej veya sarımsı tonlardadır. Tür adına atıfta bulunarak, üzerinde küçük benekler veya serpintili bir renk dağılımı bulunabilir, ancak genellikle belirgin desenlere sahip değildirler. Vücut yüzeyi seyrek tüylüdür.
- Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle karın ile benzer renklerde, tekdüze ve mat bir görünüme sahiptir. Gözleri tipik Gnaphosidae göz düzenine sahiptir.
- Bacaklar: Karapaks ile benzer açık veya koyu renklerde olabilir, genellikle halkasızdır. Güçlü ve hızlı hareket etmeye uygun bacak yapısına sahiptirler.
- Karın (Opisthosoma): Oval şekilli olup, genellikle desensiz veya çok hafif desenlidir. Ön örü memeleri (anterior spinnerets) silindirik ve belirgindir, bu da Gnaphosidae familyasının tipik bir özelliğidir.
- Ayırt Edici Özellikler: Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Bu genital yapılar, türü diğer Pterotricha türlerinden ayıran temel özelliklerdir.
- Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Pterotricha conspersa, Kuzey Afrika ve Levant'tan Türkiye'ye kadar geniş bir coğrafyada yayılış gösteren, genellikle mat renkli ve bazen benekli bir yer örümceği türüdür. Hızlı hareket eder ve gece avlanır, genellikle çöl ve yarı çöl habitatlarında, taşların altında veya toprak çatlaklarında gizlenirler. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; ısırıkları genellikle lokal ve hafif semptomlara neden olur ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynarlar."
Yaşam Biçimi ve Habitat
- Yaşam Tarzı: Pterotricha conspersa, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını arar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle taşların altında, toprak çatlaklarında, kuru otların ve çalılıkların arasında veya ipekten sığınaklarda gizlenirler.
- Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır.
- Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar.
- Habitat Tercihi: Bu tür, genellikle kuru, sıcak, çöl ve yarı çöl alanları tercih eder. Yayılış gösterdiği bölgelerdeki şu tür habitatlarda rastlanabilir:
- Çöl ve yarı çöl habitatları
- Taşlık ve kayalık alanlar
- Kumlu veya çakıllı araziler
- Seyrek bitki örtüsüne sahip açık alanlar
Zehir ve Tıbbi Önem
- Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Pterotricha conspersa da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
- İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Pterotricha conspersa'nın zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve tehdit altında hissetmedikçe ısırmazlar. Çeneleri insan derisini delebilecek kadar güçlü olsa da, zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
- Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Pterotricha conspersa da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir ve nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu örümcekler, biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin önemli birer parçasıdır."
- Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
- Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.
Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kaynaklar
- World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
- Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
- araneae - Pterotricha conspersa - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı, habitatı ve fenolojisi hakkında bilgi.
- Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/4752/Pterotricha_conspersa (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
- GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
- Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2133648 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
- Updated Checklist of Ground Spiders (Araneae: Gnaphosidae) of Turkey, with Zoogeographical and Faunistic Remarks - ResearchGate: Türkiye'deki yer örümcekleri faunası ve Pterotricha conspersa'nın Türkiye'deki varlığı hakkında bilgi veren akademik makale.
- Kaynağa Erişim: https://www.researchgate.net/publication/232666199_Updated_Checklist_of_Ground_Spiders_Araneae_Gnaphosidae_of_Turkey_with_Zoogeographical_and_Faunistic_Remarks (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).




