Rhinolophus hipposideros
Genel Özellikler ve Ekoloji
Rhinolophus hipposideros, Avrupa, Türkiye ve Kuzey Afrika’da yaygın olarak bulunan küçük bir yarasa türüdür. Vücut uzunluğu 3,5–4,5 cm, kanat açıklığı 20–25 cm ve ağırlığı 5–10 gram arasındadır. Gövde kısa tüylü ve kahverengi tonlarında, burun yapısı at nalına benzeyen özel bir yapıdadır (horseshoe nose), gözler küçüktür. Böcekçil bir türdür ve genellikle gece avlanır; ekosistemde böcek popülasyonlarını kontrol ederek önemli bir rol oynar. Mağara, tünel ve eski binalarda koloniler halinde yaşar.
Taksonomik Sınıflandırma
Âlem (Kingdom): Animalia
Şube (Phylum): Chordata
Sınıf (Class): Mammalia
Takım (Order): Chiroptera
Aile (Family): Rhinolophidae
Cins (Genus): Rhinolophus
Tür (Species): Rhinolophus hipposideros (Bechstein, 1800)
Davranış ve Üreme
Rhinolophus hipposideros gece aktiftir ve gündüzleri dinlenmek için karanlık ve serin alanlarda (mağara, tünel, eski binalar) toplanır. Sosyal bir türdür ve koloniler halinde yaşar. Üreme yılda bir kez, genellikle ilkbahar ve yaz başında gerçekleşir. Dişi bir batında tek bir yavru doğurur. Yavrular doğduğunda kör ve tüysüzdür; anne onları bakım ve besleme ile korur.
Korunma Durumu ve İnsanlarla İlişkisi
IUCN Kırmızı Listesi’nde “Hassas (Vulnerable – VU)” kategorisindedir. Habitat kaybı, insan faaliyetleri ve binaların yıkılması tür için en büyük tehditlerdir. İnsanlara zarar vermez ve toksik değildir. Böcek popülasyonlarını kontrol ederek ekosistemde önemli bir rol oynar.
Mitoloji ve Halk İnanışları
Yarasalar Avrupa ve Anadolu kültürlerinde gece ve gizemle ilişkilendirilmiştir. Rhinolophus hipposideros, küçük ve gizemli bir tür olarak halk arasında uğur veya felaket sembolü şeklinde efsanelere konu olmuştur. Sessiz uçuşları ve gece avlanma yetenekleri nedeniyle doğaüstü varlıklarla ilişkilendirilir.
Doğru ve Yanlış Bilinenler
Yanlış Bilinenler: Tüm yarasalar insanlara saldırır, zehirlidir veya hastalık taşır.
Doğru Bilinenler: Rhinolophus hipposideros tamamen zararsızdır, toksik değildir; doğrudan insanlara saldırmaz ve ekosistemde böcek kontrolüne katkı sağlar.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma : Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Simmons, N. B. (2005). Order Chiroptera. In D. E. Wilson & D. M. Reeder (Eds.), Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (pp. 312–529). Johns Hopkins University Press.
Fahr, J., & Hutterer, R. (2020). Rhinolophus hipposideros. The IUCN Red List of Threatened Species 2020.
Kingdon, J. (1997). The Kingdon Field Guide to African Mammals. Academic Press.
