Scotophaeus blackwalli

Scotophaeus blackwalli, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait küçük ila orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Scotophaeus cinsi üyeleri, genellikle evlerde veya insan yapımı yapılarda bulunabilen, hızlı ve mat renkli avcı örümceklerdir. Türün genel adı olan "Scotophaeus", Latince "scotus" (karanlık) ve Yunanca "phaeus" (parlak) kelimelerinden türemiş olup, muhtemelen örümceklerin genellikle gece aktif olmalarına ve bazı türlerde karapaksın hafif parlak olmasına atıfta bulunur.

Scotophaeus blackwalli, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1859 yılında Thorell tarafından tanımlanmıştır. "Blackwalli" tür adı, İngiliz araknolog John Blackwall'a ithafen verilmiştir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Scotophaeus blackwalli'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
• Cins (Genus): Scotophaeus Simon, 1893
• Tür (Species): Scotophaeus blackwalli (Thorell, 1871)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Scotophaeus blackwalli, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Avrupa, Türkiye, Kafkasya, Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya), Orta Asya, Çin ve Japonya'ya kadar oldukça geniş bir Palearktik dağılıma sahiptir. Bu, türün özellikle Kuzey Yarımküre'nin ılıman ve soğuk bölgelerinde yaygın olduğunu göstermektedir. Ayrıca, Kuzey Amerika'ya da tanıtılmış bir tür olarak kaydedilmiştir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Scotophaeus blackwalli, Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer almakta olup, ülkenin birçok farklı bölgesinden kayıtları mevcuttur.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Scotophaeus blackwalli orta büyüklükte bir örümcektir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 7 ila 12 mm arasındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 5 ila 9 mm arasındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, parlak ve tüylü bir görünüme sahiptir, bu da onu diğer Gnaphosidae üyelerinden ayırabilir.
• Genel Görünüm: Vücut, özellikle karapaks, genellikle parlak, koyu kahverengi veya siyahımsı-kahverengi renktedir. Karın daha mat ve grimsi olabilir.
• Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle karın ile uyumlu koyu renklerde, ancak belirgin bir şekilde parlak ve pürüzsüz bir görünüme sahiptir. Gözler tipik Gnaphosidae düzenindedir.
• Bacaklar: Karapaks ve karın ile benzer koyu renklerdedir. Genellikle halkasız ve güçlüdürler, hızlı koşmaya adapte olmuşlardır. Bacaklar yoğun tüylerle kaplı olabilir.
• Karın (Opisthosoma): Oval şekilli olup, genellikle desensiz veya çok hafif desenlidir. Ön örü memeleri (anterior spinnerets) silindirik ve belirgindir.
• Ayırt Edici Özellikler: Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Genellikle evlerde bulunabilen benzer türlerden (örneğin Drassodes veya Zelotes) ayırt edilmesi için bu özellikler önemlidir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Scotophaeus blackwalli, Avrupa'dan Uzak Doğu'ya kadar geniş bir coğrafyada yayılış gösteren, parlak karapaksı ve genellikle koyu rengiyle dikkat çeken bir yer örümceği türüdür. Türkiye'de de bulunur ve sıklıkla evlerin içinde veya çevresinde görülebilir. Gece aktif avcıdır ve hızlı hareket ederler. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; ısırıkları genellikle lokal ve hafif semptomlara neden olur ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynarlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Scotophaeus blackwalli, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını arar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle taşların altında, düşen yaprakların arasında, ağaç kabuklarının altında, evlerin çatlaklarında, depolar veya kilerler gibi insan yapımı yapılar içinde veya ipekten sığınaklarda gizlenirler.
• Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır. Genellikle karınca ve diğer küçük eklembacaklılarla beslenirler.
• Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar. Ergin bireylere genellikle ilkbahardan sonbahara kadar rastlanabilir.
• Habitat Tercihi: Bu tür, oldukça geniş bir habitat yelpazesine uyum sağlayabilir, ancak özellikle kuru ve korunaklı alanları tercih eder. İnsan yerleşim yerlerinin yakınında sıklıkla görülebilir.
• Evler, depolar, kilerler ve diğer insan yapımı yapılar
• Ağaç kabukları altı ve odun yığınları
• Taşların altı ve kaya çatlakları
• Kuru otlaklar ve bahçeler
• Ormanlık alanların kenarları

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Scotophaeus blackwalli de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Scotophaeus blackwalli'nin zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve tehdit altında hissetmedikçe ısırmazlar. Çeneleri insan derisini delebilecek kadar güçlü olsa da, zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Scotophaeus blackwalli de insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir ve nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu örümcekler, biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin önemli birer parçasıdır."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
• Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• araneae - Scotophaeus blackwalli - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı, habitatı ve fenolojisi hakkında bilgi.
• Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/348/Scotophaeus_blackwalli (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
• Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2134105 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak.
• Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).