Syngnathus acus

Genel Özellikler

Syngnathus acus, Türkçede “Uzun Burunlu Boru Balığı” veya halk arasında “Deniz Borusu” olarak bilinir. Syngnathidae familyasına ait bu tür, uzun ve ince boru şeklindeki gövdesiyle tanınır. Ortalama boyu 25–35 cm’dir, nadiren 40 cm’ye kadar büyüyebilir. Gövde rengi genellikle yeşilimsi, kahverengimsi veya sarımsı tonlarda olup, vücutta düzensiz benekler ve çizgiler bulunur. Erkek bireyler karın kısmındaki kuluçka kesesi sayesinde yumurtaları taşır ve yavruların gelişiminde görev alır.

Taksonomi

Alem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Actinopterygii
Takım: Syngnathiformes
Familya: Syngnathidae
Cins: Syngnathus
Tür: Syngnathus acus

Eski ve Yeni Adları

Geçerli Adı: Syngnathus acus
Eski Adları / Sinonimler: Bazı kaynaklarda Syngnathus acus ponticus olarak sınıflandırılmıştır; güncel literatürde bağımsız bir tür olarak kabul edilmektedir.

Dağılım ve Habitat

Syngnathus acus, Kuzeydoğu Atlantik, Akdeniz ve Karadeniz’de yayılış gösterir. Türkiye’de Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarında rastlanır. Sığ kıyı bölgelerinde, deniz çayırları (Posidonia oceanica) ve yosunluk alanlarda yaşar. 0–20 metre derinliklerde bulunur ve mükemmel kamuflaj yeteneği sayesinde avcılardan korunur.

Mitolojik ve Kültürel Bilgiler

Boru balıkları, denizatlarıyla akraba olmaları nedeniyle eski denizci kültürlerinde uğur ve bereket sembolü olarak görülmüştür. Erkek bireylerin yavru taşıması, türün en dikkat çekici özelliklerinden biri olarak bilimsel literatürde sıkça vurgulanır.

Ekoloji ve Davranış

Küçük kabuklular, plankton ve balık larvaları ile beslenir. Yavaş ve sessiz hareket eder, su bitkilerinin arasında kamufle olur. Erkek bireylerin kuluçka kesesi sayesinde yüksek yavru yaşama oranı sağlanır ve türün popülasyonu korunur. Habitat sağlığı açısından da gösterge türlerinden biridir.

Doğru Bilinenler ve Yanlış Bilinenler

Doğru: Erkek bireyler yumurtaları kuluçka kesesinde taşır ve yavruların gelişimini sağlar.
Yanlış: Halk arasında denizatlarıyla karıştırılır; oysa boru balıkları yatay olarak yüzer ve gövde yapıları daha incedir.

Zehir Durumu

ZEHİRLİ DEĞİLDİR. İnsan sağlığı açısından toksik bir etkisi yoktur.

Araştırma ve Kaynak

Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Froese, R. & Pauly, D. (eds.) (2025). FishBase.
Dawson, C.E. (1986). Syngnathidae. In: Smiths’ Sea Fishes. Springer.
Whitehead, P.J.P. et al. (1986). Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean. UNESCO.

Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/123195209