Theridion varians

Theridion varians, "Dolaşık Ağ Örümcekleri" veya "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak bilinen Theridiidae familyasına ait küçük boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak düzensiz, yapışkan ağlar örerek avlanan türleri barındırır. Theridion cinsi, dünya genelinde oldukça yaygın ve tür çeşitliliği yüksek olan bir cinstir.

Theridion varians, Theridiidae familyasına ait küçük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1871 yılında C.L. Koch tarafından tanımlanmıştır. "Varians" tür adı, Latince'de "değişken" anlamına gelir ve bu örümceğin renk ve desenlerinde gösterdiği büyük varyasyona atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Theridion varians'ın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Theridiidae Sundevall, 1833 (Dolaşık Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Theridion Walckenaer, 1805
Tür (Species): Theridion varians C.L. Koch, 1837

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Theridion varians, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik bölgenin geniş bir kısmında yayılış gösterir. Bu, Avrupa'nın büyük bir kısmı, Kuzey Afrika, Türkiye, Kafkasya, Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya), Orta Asya, Çin, Kore ve Japonya'yı kapsayan geniş bir coğrafyadır. Ayrıca Kuzey Amerika'ya da tanıtılmış bir türdür. Avrupa'da en yaygın Theridion türlerinden biridir ve birçok farklı habitatta bulunabilir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer alan bir Theridion türüdür. Ülkenin çeşitli bölgelerinden, özellikle ağaçlık, çalılık ve bahçe alanlarından gözlem kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye genelinde, farklı iklim ve coğrafi özelliklere sahip birçok habitatında yaygın olarak bulunduğunu göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Theridion varians küçük boyutlu bir örümcektir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 2 ila 4 mm arasındadır.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 2 ila 3.5 mm arasındadır. Erkekler dişilerden biraz daha küçük olabilir.
Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, adından da anlaşılacağı üzere renk ve desenlerinde büyük bir değişkenlik gösterir. Bu varyasyonlar, aynı popülasyon içindeki bireyler arasında bile farklılık gösterebilir.
Genel Görünüm: Karapaks (baş-göğüs kısmı) açık kahverengiden koyu kahverengiye, hatta kırmızımsı tonlara kadar değişebilir. Genellikle ortasında belirgin olmayan bir orta bant veya lekelenmeler bulunabilir.
Bacaklar: Açık kahverengi veya sarımsı renkte olup, üzerinde belirgin olmayan veya hafif koyu bantlar/halkalar bulunabilir.
Karın (Opisthosoma): Karın genellikle oval ve oldukça şişkin olup, renklenmesi büyük ölçüde değişir. Genellikle açık sarımsı, krem veya açık kahverengi bir zemin üzerinde koyu kahverengi veya siyah renkte, testere dişi şeklinde veya düzensiz lekelenmelerden oluşan karmaşık bir desen bulunur. Bu desen bazen karın boyunca uzanan bir dizi koyu üçgen veya V şeklinde lekeler halinde olabilir. Bazı bireylerde karın neredeyse tamamen açık renkliyken, bazılarında ise çok daha koyu ve belirgin desenlere sahip olabilir. Bu varyasyon, türün tanımlanmasını zorlaştırabilir.
Ayırt Edici Özellikler: Karnındaki son derece değişken ancak tipik olarak testere dişi veya dalgalı koyu desenler ve genel olarak küçük, yuvarlak gövde yapısı bu türün görsel olarak tanınmasında yardımcı ipuçlarıdır. Ancak, Theridion cinsindeki birçok tür birbirine benzerlik gösterdiğinden, kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle mümkündür.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridion varians, adını renk ve desenlerindeki olağanüstü çeşitlilikten alan, Palearktik bölgede ve Türkiye'de yaygın bir Theridiidae türüdür. Genellikle ağaçların ve çalılıkların üzerinde, bitki örtüsü içinde ağlarını kurarlar. Küçük böcekleri avlayarak ekosistemdeki zararlı popülasyonların kontrolünde kritik bir rol oynarlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir ve doğada insanlarla temastan aktif olarak kaçınma eğilimindedirler. Bu türün bireyler arası varyasyonu, araknologlar için bile bazen kafa karıştırıcı olabilir."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Theridion varians, diğer Theridiidae üyeleri gibi pasif avcılardır. Düzensiz, yapışkan ağlarını kurar ve avlarının ağa takılmasını beklerler. Ağları genellikle bitki örtüsü içinde, yaprakların altlarında, çalılıkların arasında, ağaç dallarında ve hatta binaların dış cephelerinde bulunur.
Avlanma Davranışı: Bu örümcekler genellikle ormanlık alanlar, çalılıklar, makilikler, bahçeler, parklar ve tarım alanları gibi çeşitli habitatlarda bulunurlar. Bitki örtüsü yoğun olan bölgelerde ve güneşli yerlerde daha sık görülürler. Küçük böcekleri (sinekler, yaprak bitleri, diğer küçük eklembacaklılar vb.) avlarlar. Ağlarına takılan avları, Theridiidae familyasına özgü olan dördüncü bacak çiftindeki taraklı yapıyı kullanarak ipekle sarar ve zehirleyerek etkisiz hale getirirler.
Üreme: Dişiler, ağlarının içinde veya yakınında, korunaklı bir yere ipekten yapılmış yuvarlak veya armut şeklinde, gevşek dokunmuş yumurta keseleri bırakırlar. Yetişkin bireylere genellikle ilkbahardan sonbahara kadar rastlanır.
Habitat Tercihi: Bitki örtüsünün yoğun olduğu, korunaklı ve böceklerin bol olduğu yerleri tercih ederler. Bu durum onları evlerin içinde değil, daha çok dış ortamda görülen türlerden biri yapar.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Theridion varians da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Theridion cinsi, genellikle insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerir. Theridion varians'ın zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Bir tehdit hissettiklerinde veya ezilme riski altında kaldıklarında ısırabilirler. Ancak ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridiidae familyasının büyük çoğunluğu gibi, Theridion varians da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekolojik dengenin önemli bir parçasıdır. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir. Nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu küçük örümcekler, doğadaki böcek popülasyonlarının kontrolünde faydalı bir role sahiptir."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
araneae - Theridion varians - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/2219/Theridion_varians (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2157147 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
Spider Recording Scheme - Summary for Theridion varians (Araneae): Türün Birleşik Krallık'taki dağılımı, habitatı ve ekolojisi hakkında bilgiler.
Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Theridion+varians (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
Wikipedia - Theridion varians: Tür hakkında genel bilgi.
Kaynağa Erişim: https://en.wikipedia.org/wiki/Theridion_varians (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).