Trachyzelotes fuscipes

Trachyzelotes fuscipes, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Trachyzelotes cinsi üyeleri, genellikle kuru, taşlık ve açık habitatlarda bulunan, mat renkli ve aktif avcı örümceklerdir.

Trachyzelotes fuscipes, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1878 yılında Simon tarafından tanımlanmıştır. "Fuscipes" tür adı Latince "fuscus" (koyu, kahverengi) ve "pes" (ayak) kelimelerinden türemiş olup, "koyu renkli bacaklı" anlamına gelir. Bu isim, muhtemelen örümceğin bacaklarının rengine atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Trachyzelotes fuscipes'in bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
• Cins (Genus): Trachyzelotes Lohmander, 1944
• Tür (Species): Trachyzelotes fuscipes (Simon, 1878)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Trachyzelotes fuscipes, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre bilinen dağılımı Akdeniz Bölgesi'ni, Kafkasya'yı, Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya), Orta Asya'yı ve Çin'i kapsamaktadır. Bu, türün özellikle Palearktik biyocoğrafik bölgesinin güney ve orta kesimlerinde geniş bir yayılıma sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca, Kuzey Amerika ve Avustralya'ya da tanıtılmış bir tür olarak kaydedilmiştir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve oldukça yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde Trachyzelotes fuscipes yer almakta olup, ülkenin birçok farklı bölgesinden kayıtları mevcuttur.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Trachyzelotes fuscipes orta büyüklükte bir örümcektir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 6 ila 12 mm arasındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 5 ila 9 mm arasındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, genellikle koyu ve mat renklere sahiptir.
• Genel Görünüm: Vücut genellikle parlak olmayan, koyu kahverengi, siyahımsı veya grimsi-kahverengi tonlardadır. Özellikle karapaks hafifçe parlak olabilir. Tür adı olan "fuscipes" (koyu bacaklı) atıfta bulunarak, bacakları genellikle vücudun geri kalanından daha koyu renkte olabilir.
• Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Koyu renkli, tekdüze ve mat bir görünüme sahiptir. Ön kenarı genellikle yuvarlaktır.
• Bacaklar: Karapaks ve karın ile benzer koyu renklerdedir. Genellikle halkasız ve güçlüdürler, hızlı koşmaya adapte olmuşlardır. Bacaklar seyrek tüylerle kaplıdır.
• Karın (Opisthosoma): Oval şekilli olup, genellikle desensiz veya çok hafif desenlidir. Ön örü memeleri (anterior spinnerets) silindirik ve belirgindir, bu da Gnaphosidae familyasının tipik bir özelliğidir.
• Ayırt Edici Özellikler: Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Bu genital yapılar, türü diğer Trachyzelotes türlerinden ve benzer görünümlü Zelotes türlerinden ayıran temel özelliklerdir. Özellikle erkek pedipalpinde retrolateral tibial apofizin şekli ve embolus yapısı ayırt edicidir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Trachyzelotes fuscipes, Palearktik biyocoğrafik bölgesinde ve bazı yeni yerleşim bölgelerinde geniş bir yayılıma sahip, koyu bacaklı, mat renkli bir yer örümceği türüdür. Türkiye'de de yaygın olarak bulunur ve genellikle kuru ve taşlık habitatlarda, gece aktif olarak avlanır. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; ısırıkları genellikle lokal ve hafif semptomlara neden olur ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynarlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Trachyzelotes fuscipes, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını arar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle taşların altında, düşen yaprakların arasında, kuru otların ve çalılıkların arasında veya ipekten sığınaklarda gizlenirler.
• Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır.
• Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar. Ergin bireylere genellikle ilkbahardan sonbahara kadar rastlanabilir.
• Habitat Tercihi: Bu tür, genellikle kuru, sıcak ve açık alanları tercih eder. İnsan yerleşim yerlerinin yakınında da görülebilirler. Yayılış gösterdiği bölgelerdeki şu tür habitatlarda rastlanabilir:
• Taşlık ve kayalık alanlar
• Kuru çayırlar, otlaklar ve bozkırlar
• Akdeniz çalılıkları (garig ve makilikler)
• Tarım alanları ve bahçeler
• Bazen binaların içinde veya çevresinde

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Trachyzelotes fuscipes de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Trachyzelotes fuscipes'in zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve tehdit altında hissetmedikçe ısırmazlar. Çeneleri insan derisini delebilecek kadar güçlü olsa da, zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Trachyzelotes fuscipes de insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir ve nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu örümcekler, biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin önemli birer parçasıdır."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
• Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• araneae - Trachyzelotes fuscipes - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı, habitatı ve fenolojisi hakkında bilgi.
• Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/4518/Trachyzelotes_fuscipes (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
• Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2134268 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak.