Trachyzelotes lyonneti

Trachyzelotes lyonneti, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Trachyzelotes cinsi üyeleri, genellikle kuru, taşlık ve açık habitatlarda bulunan, mat renkli ve aktif avcı örümceklerdir.

Trachyzelotes lyonneti, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1826 yılında Audouin tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Trachyzelotes lyonneti'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
• Cins (Genus): Trachyzelotes Lohmander, 1944
• Tür (Species): Trachyzelotes lyonneti (Audouin, 1826)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Trachyzelotes lyonneti, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik bölgede (Akdeniz'den Orta Asya'ya kadar) geniş bir dağılıma sahiptir. Ayrıca, ABD, Meksika, Peru ve Brezilya'ya tanıtılmış bir tür olarak kaydedilmiştir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde Trachyzelotes lyonneti yer almakta olup, ülkenin Marmara, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Doğu Akdeniz gibi çeşitli bölgelerinden kayıtları mevcuttur.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Trachyzelotes lyonneti orta büyüklükte bir örümcektir. Genel olarak Trachyzelotes cinsindeki türlerin vücut uzunlukları 3 ila 13 mm arasında değişebilir.
• Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, genellikle koyu ve mat renklere sahiptir.
• Genel Görünüm: Vücut genellikle parlak olmayan, koyu kahverengi, siyahımsı veya grimsi-kahverengi tonlardadır. Özellikle karapaks (baş-göğüs kısmı) açık renkli olabilir ve üzerinde koyu uzunlamasına bantlar bulunabilir. Karın koyu gridir, bazen geniş bir turuncu orta banda sahip olabilir.
• Karapaks: Koyu renkli, tekdüze ve mat bir görünüme sahiptir.
• Bacaklar: Koyu renkli olup, genellikle halkasız ve güçlüdürler. Hızlı koşmaya adapte olmuşlardır.
• Karın (Opisthosoma): Oval şekilli olup, genellikle desensiz veya çok hafif desenlidir. Uzun örü memeleri (spinnerets) kolayca görülebilir ve Gnaphosidae familyasının tipik bir özelliğidir.
• Ayırt Edici Özellikler: Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Bu genital yapılar, türü diğer Trachyzelotes türlerinden ayıran temel özelliklerdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Trachyzelotes lyonneti, Palearktik bölgede ve bazı tanıtıldığı coğrafyalarda geniş bir yayılıma sahip, koyu renkli, mat bir yer örümceği türüdür. Türkiye'de de yaygın olarak bulunur. Genellikle kuru ve taşlık habitatlarda, gece aktif olarak avlanır. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; ısırıkları genellikle lokal ve hafif semptomlara neden olur ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynarlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Trachyzelotes lyonneti, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını arar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle yaprak döküntülerinin içinde, ağaç kabuklarının altında, taşların altında veya ipekten sığınaklarda gizlenirler.
• Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır. Bazı raporlar karıncalarla beslendiğini belirtmektedir.
• Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar. Yumurta keseleri taşların altına yapıştırılabilir veya bir yaprakla sarılabilir. Ergin bireylere genellikle ilkbahar ve yaz aylarında rastlanabilir, özellikle haziran ayında maksimum bolluğa ulaşırlar.
• Habitat Tercihi: Bu tür, çeşitli habitatlara uyum sağlayabilir ancak genellikle kuru, taşlık ve açık alanları tercih eder. Yayılış gösterdiği bölgelerdeki şu tür habitatlarda rastlanabilir:
• Kireçtaşı ve kireçli otlaklar, çayırlar
• Kaya bozkırları
• Nemli tuzlu bataklıklar ve tuzlu otlaklar
• Mezquite (Prosopis glandulosa) ağaçlarının baskın olduğu habitatlar
• Akdeniz bitki örtüsü (çalılıklar, makilikler)
• Orman kenarları ve ormanlık alanlar

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Trachyzelotes lyonneti de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Trachyzelotes lyonneti'nin zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve tehdit altında hissetmedikçe ısırmazlar. Çeneleri insan derisini delebilecek kadar güçlü olsa da, zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Trachyzelotes lyonneti de insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir ve nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu örümcekler, biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin önemli birer parçasıdır."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
• Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• araneae - Trachyzelotes lyonneti - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı, habitatı ve fenolojisi hakkında bilgi.
• Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/786/Trachyzelotes_lyonneti (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
• Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2133783 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak.