Turkozelotes microb

Turkozelotes microb, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait çok küçük bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Turkozelotes cinsi, özellikle Türkiye'de yeni tanımlanan türleri içeren bir cinstir ve bu türler genellikle mikroskobik incelemelerle ayırt edilebilir.

Turkozelotes microb, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 2014 yılında Türk araknologlar Kaya & Varol tarafından tanımlanmıştır. "Microb" tür adı, Latince "küçük" veya "minik" anlamına gelen "micro-" kökünden türemiştir ve örümceğin oldukça küçük boyutuna atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Turkozelotes microb'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
• Cins (Genus): Turkozelotes Kaya & Varol, 2014
• Tür (Species): Turkozelotes microb Kaya & Varol, 2014

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Turkozelotes microb, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre bilinen dağılımı sadece Türkiye'yi kapsamaktadır. Bu tür, endemik bir tür olup, yalnızca Türkiye'de bulunduğu bilinmektedir. Tip örneği Şanlıurfa, Viranşehir'den toplanmıştır.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve Türkiye'ye özgü bir türdür.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Turkozelotes microb oldukça küçük bir örümcek türüdür.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 3.0 ila 3.5 mm arasındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 2.5 ila 3.0 mm arasındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, genellikle mat ve tekdüze koyu renklere sahiptir.
• Genel Görünüm: Vücut genellikle parlak olmayan, koyu kahverengi veya siyahımsı tonlardadır. Küçük boyutu nedeniyle detaylı renk ve desen ayrımı çıplak gözle zordur.
• Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Koyu renkli, tekdüze ve mat bir görünüme sahiptir. Gözler tipik Gnaphosidae düzenindedir.
• Bacaklar: Karapaks ve karın ile benzer koyu renklerdedir. Genellikle halkasız ve güçlüdürler.
• Karın (Opisthosoma): Oval şekilli olup, genellikle desensiz veya çok hafif desenlidir. Ön örü memeleri (anterior spinnerets) silindirik ve belirgindir, bu da Gnaphosidae familyasının tipik bir özelliğidir.
• Ayırt Edici Özellikler: Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Bu türün cinsel organ yapıları, onu diğer Turkozelotes türlerinden ve benzer görünümlü Zelotes türlerinden ayıran temel özelliklerdir. Erkek pedipalpinde bulunan özel apofizler ve embolus şekli, türün teşhisinde kritik rol oynar.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Turkozelotes microb, sadece Türkiye'de bulunan, adından da anlaşıldığı gibi oldukça küçük boyutlu endemik bir yer örümceği türüdür. Özellikle Güneydoğu Anadolu'nun kuru ve sıcak habitatlarında yaşar. Küçük böcekleri avlar ve gece aktiftir. Zehirleri insanlar için kesinlikle tehlikeli değildir; ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal dengesinde küçük ama önemli bir role sahiptir."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Turkozelotes microb, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını arar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle taşların altında, toprak çatlaklarında, kuru otların ve çalılıkların arasında veya ipekten sığınaklarda gizlenirler.
• Avlanma Davranışı: Çok küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır.
• Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar.
• Habitat Tercihi: Bu tür, tip örneğinin toplandığı Şanlıurfa bölgesi göz önüne alındığında, genellikle kuru, sıcak ve açık alanları, özellikle de bozkır ve yarı çöl habitatlarını tercih eder. Taşlık ve kumlu arazilerde bulunmaları muhtemeldir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Turkozelotes microb da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Turkozelotes microb'un zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Çok küçük boyutları nedeniyle insan derisini delmeleri bile zordur ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yaratmadığı belgelenmiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Turkozelotes microb da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları minik böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Boyutları çok küçük olduğu için ısırık olasılığı düşüktür ve herhangi bir ısırık durumunda semptomlar genellikle hafif ve geçicidir. Bu endemik örümcekler, Türkiye'nin biyoçeşitliliği için önemli bir değeri temsil ederler."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
• Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
• Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/7872658 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak.
• Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• Kaya, R. S. & Varol, M. İ. (2014). Turkozelotes gen. nov. (Araneae: Gnaphosidae): A new genus from Turkey. Zootaxa 3894(1): 161–170. (Türün orijinal tanımlandığı bilimsel makale).