Upeneus moluccensis

Upeneus moluccensis, yaygın olarak Sarıbantlı Keçibalığı veya Altın Bantlı Barbun (Goldband Goatfish) olarak bilinen, Mullidae (Keçibalıkları/Barbunlar) ailesine ait bir deniz balığı türüdür. Süveyş Kanalı üzerinden Akdeniz'e göç eden en başarılı Lessepsiyen türlerden biridir.

Taksonomik Sınıflandırma ve İsim Geçmişi

SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaTürkçe AdıSarıbantlı Keçibalığı, Altın Bantlı BarbunTürkçede bazen kısaca "Nil Barbunu" olarak da anılır, ancak bu ad Upeneus pori için de kullanılır.Güncel Bilimsel AdıUpeneus moluccensis (Bleeker, 1855)Türün şu an kabul edilen geçerli adıdır.Eski Bilimsel AdıMulloides auriflammaUpeneus moluccensis, Akdeniz'de ilk kaydedildiğinde (1947, Filistin kıyıları) yer yer bu adla yanlış tanımlanmıştır. Yaygın bilimsel sinonimi ise Upeneoides moluccensis'tir.Latince AnlamıUpeneus: Yunanca'da "üst dudak" anlamına gelir. Moluccensis: Türün isimlendirildiği yer olan Moluk Adaları'na (Endonezya) atıfta bulunur.Âlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Mullidae (Keçibalıkları / Barbunlar)Cins (Genus)Upeneus

Genel Özellikler ve Ekoloji

Fiziksel Özellikler:

Boyut: Maksimum toplam uzunluğu 27 cm'ye ulaşabilir, ancak genellikle 7−20 cm arasında görülür.
Görünüm: Vücudu uzundur, öne doğru silindiriktir ve kuyruğa doğru basıktır.
Ayırt Edici Özellikler:

Renk ve Bant: En belirgin özelliği, solungaç kapağından kuyruk sapına kadar uzanan tek, belirgin bir sarı uzunlamasına banttır. Sırtı pembe-kırmızımsı renkte olup, karın kısmı beyazdır.
Bıyıklar (Barbel): Çenesinde, av aramak için kullandığı bir çift kısa bıyık bulunur.
Yüzgeçler: Sırt yüzgeçleri sarımsı renkte olup, üzerinde 3 paralel kırmızı bant bulunur. Kuyruk yüzgeci derin çatallıdır. Üst lobu beyazımsı renkte ve üzerinde 5 veya 6 siyah diyagonal bant bulunurken, alt lob genellikle işaretsizdir.

Habitat ve Dağılım:

Doğal Dağılım: Geniş bir Hint-Batı Pasifik dağılımına sahiptir; Kızıldeniz'den Yeni Kaledonya'ya, kuzeyde Japonya'ya kadar yayılmıştır.
Akdeniz'deki Durumu: Akdeniz'e Süveyş Kanalı yoluyla girmiş bir Lessepsiyen göçmen türüdür. İlk olarak 1947'de kaydedilmiş olup, Doğu Akdeniz'de hızla yerleşmiş ve popülasyonunu artırmıştır. Türkiye kıyıları da dahil olmak üzere Doğu Akdeniz'in sığ ve sıcak sularında ticari açıdan önemli hale gelmiştir.
Yaşam Alanı: Karasal veya adasal şelf bölgelerinde, genellikle kumlu veya çamurlu deniz tabanlarında 10 ila 120 metre derinliklerde yaşar. Büyük sürüler halinde dolaşır.

Davranış ve Beslenme:

Davranış: Genellikle hızlı yüzen büyük sürüler oluşturur, ara sıra durarak beslenirler.
Diyet: Bentik omurgasızlarla beslenirler, avlarını çenelerindeki kemoreseptörlü bıyıklarını kullanarak kumun içinde ararlar. Diyetleri esas olarak kabuklulardan oluşur, ancak büyüdükçe balık da tüketebilirler.
Üreme: Akdeniz'de yumurtlama mevsimi genellikle Temmuz sonundan Eylül'e kadar sürer. Yumurtaları ve larvaları planktoniktir.

Zehirlilik, Korunma Durumu ve Ekolojik Etki

Zehirlilik: Upeneus moluccensis zehirli değildir ve insanlar için herhangi bir tehdit oluşturmaz.
Korunma Durumu (IUCN): Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi'nde Asgari Endişe (Least Concern - LC) statüsündedir (2015).
Ekonomik Önem ve Etki:
Ticari Değer: Doğu Akdeniz'de, yerel trol balıkçılığı için önemli bir ticari türdür; bazı bölgelerde toplam avın büyük bir bölümünü oluşturur. Taze olarak satılır ve havyarı için de değerlidir.
Ekolojik Etki: Akdeniz'e yerleşerek yerli türlerle rekabete girmiştir. Özellikle Akdeniz'in yerli barbunları (Mullus spp.) ile aynı besin kaynaklarını paylaşır ve onları daha derin ve serin sulara iterek yer değiştirme etkisi yaratmıştır. Sığ ve sıcak sularda baskın bir popülasyon oluşturmuştur.