Zerynthia caucasica –

Zerynthia caucasica, Papilionidae familyasının Parnassiinae alt familyasına ait, canlı renklere ve eşsiz desenlere sahip bir kelebek türüdür. Latince adındaki "caucasica" kelimesi, türün ana yayılış alanı olan Kafkasya Bölgesi'ne atıfta bulunur. Bu kelebek, özellikle Türkiye'nin doğu bölgelerinde ve Kafkasya çevresindeki dağlık alanlarda bulunur.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Zerynthia caucasica, orta boyda bir kelebek olup, kanat açıklığı 40-50 mm civarındadır. Kanatlarının temel rengi sarımsı beyaz veya krem rengidir ve üzerinde belirgin siyah damarlar, siyah benekler ve arka kanatlarda kırmızı göz benekleri bulunur.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order):: Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family):: Nymphalidae (Fırça ayaklı kelebekler)
• Cins (Genus):: Zerynthia
• Tür (Species):: Zerynthia caucasica (Nassonov, 1888)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, sınırlı bir coğrafyada, özellikle Türkiye'nin doğu ve kuzeydoğu bölgeleri ile Kafkaslar'da yayılış gösterir.

• Habitat Tercihi: Genellikle yüksek rakımlı, dağlık ve kayalık arazileri tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Zerynthia caucasica kelebekleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz aylarında, yani Temmuz ve Ağustos arasında görülür. Yıl içinde tek nesil verirler.

• Yaşam Döngüsü: Tırtılları, ana besin bitkileri olan Poaceae familyasından (buğdaygiller) çeşitli otlarla beslenir.
• Davranış: Uçuşları hızlı ve düzensizdir. Sık sık toprak veya alçak bitkiler üzerinde dinlenirken görülebilirler.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

• Ekolojik Rolü: Yaşadığı ekosistemlerde tozlaşmaya katkıda bulunur.
• Biyolojik Önemi: Sınırlı ve belirli bir coğrafyaya özgü olması nedeniyle, bu türün korunması yerel biyoçeşitliliğin ve ekosistem sağlığının korunması açısından önemlidir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Zerynthia caucasica, yayılış alanı sınırlı ve belirli habitatlara bağımlı bir tür olduğu için yerel popülasyonları hassas olarak değerlendirilebilir. Küresel düzeyde asgari endişe (Least Concern) verisiyle listelenmektedir.
• Tehditler: Yaşam alanlarının tarıma dönüştürülmesi, aşırı otlatma ve bozkır ekosistemlerinin genel olarak tahrip edilmesi en büyük tehditlerdir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2020). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/observations/268997591