Aricia eumedon 

Aricia eumedon

Aricia eumedon, halk arasında Turnagagası Çokgözlüsü olarak bilinen, Lycaenidae ailesine ait yaygın bir kelebek türüdür. Adını, tırtılının besin bitkisi olan turnagagası (Geranium) türlerinden alır. Kanatlarının üst ve alt yüzeyindeki belirgin turuncu lekeler ve alt kanatta bu lekeleri bölen beyaz damarlar ile tanınır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Turnagagası Çokgözlüsü, 25-30 mm kanat açıklığına sahip, nispeten küçük bir kelebektir. Kanatlarının üst yüzeyi kahverengi renktedir ve kanat kenarlarına yakın kısımlarda turuncu-kırmızı lekeler bulunur. Alt kanat yüzeyinde ise, kahverengi veya gri zemin üzerinde belirgin turuncu lekelerin ve beyaz halkalı siyah beneklerin oluşturduğu karakteristik bir desen vardır. En önemli ayırt edici özelliği, alt kanat yüzeyindeki damarların, turuncu lekeleri keserek beyaz bir çizgi oluşturmasıdır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklem bacaklılar)
Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
Aile (Family): Lycaenidae
Cins (Genus): Aricia
Tür (Species): Aricia eumedon (Esper, 1780)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu kelebek, Avrupa'dan Asya'ya kadar geniş bir yayılış gösterir. Türkiye'de de farklı rakımlarda ve habitatlarda yaygın olarak görülür.

Habitat Tercihi: Genellikle çiçekli çayırlar, otlaklar, orman kenarları ve sulak alanlara yakın çayırlıklar gibi, tırtılının besin bitkilerinin bulunduğu güneşli ve açık alanları tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Yaşam Alanları

Aricia eumedon'un yaşam döngüsü, ana besin kaynağı olan bitkilerle uyum içindedir.

Yaşam Döngüsü: Dişi kelebekler, yumurtalarını ana besin bitkisi olan çeşitli Turnagagası (Geranium) türleri üzerine bırakır. Tırtıl, bu bitkilerin yapraklarıyla beslenerek gelişir. Yılda birden fazla döl verebilir.
Davranış: Gündüzleri aktiftir. Güneşlenmeyi sever ve genellikle alçaktan uçar.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

Ekolojik Rolü: Turnagagası Çokgözlüsü, bulunduğu ekosistemin bir parçasıdır. Hem tırtıl hem de yetişkin evresinde besin zincirinde yer alır. Aynı zamanda, yetişkin kelebekler nektar emerken tozlaşmaya da katkıda bulunur.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

Koruma Durumu: Aricia eumedon, çok geniş bir coğrafi dağılıma ve bolca bulunan bir besin kaynağına sahip olduğu için IUCN tarafından Asgari Endişe (Least Concern) statüsünde değerlendirilmektedir. Popülasyonu genel olarak istikrarlıdır ve nesli tehlike altında değildir.
Tehditler: Tür genel olarak güvenli olsa da, lokal popülasyonlar habitat kaybı, özellikle ana besin bitkisinin bulunduğu alanların yok olması ve pestisit kullanımı gibi çevresel bozulmalardan etkilenebilir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi