Coscidina tibialis

Coscidina tibialis, Theridiidae familyasına yani "Dolaşık Ağ Örümcekleri" veya "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak bilinen familyaya ait küçük boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya, genellikle düzensiz, yapışkan ağlar örerek avlanan türleri içerir. Coscidina cinsi, 2021 yılında Wunderlich tarafından Robertus cinsinden ayrılarak oluşturulmuştur ve türler üzerine araştırmalar devam etmektedir.

Coscidina tibialis, Theridiidae familyasına ait küçük, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1910 yılında Kulczyński tarafından Theridion tibiale adı altında tanımlanmış, daha sonra 2021 yılında Wunderlich tarafından Coscidina cinsine dahil edilmiştir. "Tibialis" tür adı, Latince'de "tibia ile ilgili" anlamına gelir ve muhtemelen örümceğin bacaklarındaki tibia segmentiyle ilgili belirgin bir özelliğe atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Coscidina tibialis'in bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Theridiidae Sundevall, 1833 (Dolaşık Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Coscidina Wunderlich, 2021
• Tür (Species): Coscidina tibialis (Kulczyński, 1910)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Coscidina tibialis, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik bölgede yayılış gösterir. Bu, Güney ve Orta Avrupa, Türkiye, Kafkasya, Orta Asya ve Çin gibi geniş bir coğrafyayı kapsar. Özellikle Avrupa'da İtalya, Yunanistan, Bulgaristan gibi ülkelerde kayıtları bulunmaktadır.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer almakta olup, ülkenin çeşitli bölgelerinden gözlem kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye'nin farklı iklim ve coğrafi özelliklere sahip bölgelerinde bulunabileceğini göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük boyutlu bir örümcektir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 2.5 ila 3.5 mm arasındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 2 ila 3 mm arasındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Coscidina tibialis, Theridiidae familyasının tipik yuvarlak karınlı ve ince bacaklı görünüme sahiptir.
• Genel Görünüm: Vücut rengi genellikle koyu kahverengi veya siyahtır, bazen hafif parlaklık gösterebilir. Karapaks (baş-göğüs kısmı) koyu renktedir. Karın (opisthosoma) da koyu renkte olup, bazen üzerinde hafifçe daha açık veya belirsiz desenler bulunabilir. Bacaklar genellikle koyu renklidir ve "tibialis" ismine uygun olarak tibia segmentlerinde belirgin özellikler olabilir.
• Ayırt Edici Özellikler: Bu türün kesin teşhisi için, erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı incelenmesi gereklidir. Özellikle erkek palpusunun ve dişinin epigynesinin morfolojik detayları, yakın akraba türlerden ayrılmasında kilit rol oynar.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Coscidina tibialis gibi Theridiidae familyasının küçük üyeleri, genellikle gözden kaçabilen ancak ekosistemde önemli bir rol oynayan canlılardır. Koyu renklenmeleri ve gizli yaşam tarzları, onları tespit etmeyi zorlaştırabilir. Bu örümcekler, toprak yüzeyine yakın yerlerde veya taş altlarında kurdukları düzensiz ağlarla küçük böcekleri avlarlar. Zehirleri insanlar için kesinlikle tehlikeli değildir; sadece avlarını etkisiz hale getirmede kullanılır. Doğadaki denge ve böcek popülasyonlarının kontrolü için faydalıdırlar ve insanlara herhangi bir risk oluşturmazlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Coscidina tibialis, diğer Theridiidae üyeleri gibi pasif avcılardır. Ağlarını kurar ve avlarının ağa takılmasını beklerler. Genellikle yalnız yaşarlar.
• Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer küçük eklembacaklıları avlarlar. Ağlarına takılan avları, Theridiidae familyasına özgü olan dördüncü bacak çiftindeki taraklı yapıyı kullanarak ipekle sarar ve zehirleyerek etkisiz hale getirirler.
• Yuva Yapısı ve Üreme: Dişiler, genellikle taşların altında, bitki döküntülerinin arasında veya diğer korunaklı yerlerde, küçük ipekten yapılmış yuvalara yumurta keselerini (kokon) bırakırlar. Yetişkinler genellikle ilkbahar sonu ve yaz aylarında gözlemlenebilir.
• Habitat Tercihi: Bu tür, genellikle kuru ve taşlık alanları, orman tabanlarını, çalılıkları ve otlakları tercih eder. Genellikle taşların altında, yaprak çöpü arasında veya toprak yüzeyine yakın yerlerde bulunurlar.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Coscidina tibialis de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Theridiidae familyasındaki Karadul örümcekleri (Latrodectus spp.) hariç, çoğu türün zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Coscidina tibialis de insanlar için tehlikeli değildir. Isırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Bir tehdit hissettiklerinde veya ezilme riski altında kaldıklarında ısırabilirler. Ancak ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridiidae familyasının büyük çoğunluğu gibi, Coscidina tibialis de insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekolojik dengenin önemli bir parçasıdır. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir. Bu küçük örümcekler, doğadaki böcek popülasyonlarının kontrolünde faydalı bir role sahiptir."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kızarıklık veya hafif kaşıntı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).
3. araneae - Coscidina tibialis - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve erkek ile dişi özellikleri hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/4704/Coscidina_tibialis (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2169600 (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).
7. The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
8. Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).