Crustulina scabripes

Crustulina scabripes, Theridiidae familyasına yani "Dolaşık Ağ Örümcekleri" veya "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak bilinen familyaya ait küçük boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya, genellikle düzensiz, yapışkan ağlar örerek avlanan türleri içerir. Crustulina cinsi, genellikle taşlık, kuru ve güneşli habitatlarda yaşamalarıyla bilinir.

Crustulina scabripes, Theridiidae familyasına ait küçük, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1873 yılında Simon tarafından tanımlanmıştır. "Scabripes" tür adı Latince'de "pürüzlü ayaklı" veya "pürüzlü bacaklı" anlamına gelir, bu da örümceğin bacaklarındaki belirgin bir yüzey dokusuna atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Crustulina scabripes'in bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Theridiidae Sundevall, 1833 (Dolaşık Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Crustulina Menge, 1868
• Tür (Species): Crustulina scabripes Simon, 1873

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Crustulina scabripes, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Güney Avrupa ve Türkiye'de yayılış gösterir. İspanya, Fransa, İtalya, Yunanistan gibi Akdeniz ülkelerinde ve ayrıca Rusya'nın güneybatı bölgelerinde kayıtları bulunmaktadır.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer almakta olup, ülkenin çeşitli bölgelerinden gözlem kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye'nin özellikle Akdeniz iklimine sahip sıcak ve kurak bölgelerinde bulunabileceğini göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük boyutlu bir örümcektir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 2.5 ila 3.5 mm arasındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 2 ila 3 mm arasındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Crustulina scabripes, genellikle koyu ve parlak bir görünüme sahiptir.
• Genel Görünüm: Karapaks (baş-göğüs kısmı) genellikle koyu kahverengi veya siyahtır ve parlak bir yüzeye sahiptir. Karın (opisthosoma) genellikle siyah veya koyu kahverengi olup, bazen üzerinde hafifçe daha açık veya belirsiz desenler bulunabilir. Bacaklar genellikle koyu renklidir, ancak tür adına uygun olarak tibia segmentlerinde pürüzlü veya belirgin kıllı yapılar olabilir.
• Ayırt Edici Özellikler: Bu türün kesin teşhisi için, erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı incelenmesi gereklidir. Erkek palpusunda belirgin bir apofiz (çıkıntı) bulunurken, dişi epigyne'sinde kavisli kopülasyon kanalları bulunur.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Crustulina scabripes gibi küçük Theridiidae türleri, genellikle karasal ortamlarda, taşların altında veya bitki döküntüleri arasında gizlenerek yaşarlar. Koyu renkleri ve kompakt yapıları, onları doğal ortamlarında fark etmeyi zorlaştırabilir. Bu örümcekler, küçük böcekleri avlayarak ekosistemde önemli bir rol oynarlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; sadece avlarını etkisiz hale getirmede kullanılır. Doğadaki denge ve böcek popülasyonlarının kontrolü için faydalıdırlar ve insanlara herhangi bir risk oluşturmazlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Crustulina scabripes, diğer Theridiidae üyeleri gibi pasif avcılardır. Ağlarını kurar ve avlarının ağa takılmasını beklerler. Genellikle yalnız yaşarlar.
• Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer küçük eklembacaklıları avlarlar. Ağlarına takılan avları, Theridiidae familyasına özgü olan dördüncü bacak çiftindeki taraklı yapıyı kullanarak ipekle sarar ve zehirleyerek etkisiz hale getirirler.
• Yuva Yapısı ve Üreme: Dişiler, genellikle taşların altında, bitki döküntülerinin arasında veya diğer korunaklı yerlerde, küçük ipekten yapılmış yuvalara yumurta keselerini (kokon) bırakırlar. Yetişkinler genellikle ilkbahar ve yaz aylarında gözlemlenebilir.
• Habitat Tercihi: Bu tür, genellikle kuru, sıcak ve güneşli alanları tercih eder. Bozkır ekosistemlerinde, taşlık arazilerde, kumlu alanlarda ve ormanlık alanların açıklıklarında bulunurlar. Genellikle taşların altında veya yüzeye yakın yerlerde gizlenirler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Crustulina scabripes de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Theridiidae familyasındaki Karadul örümcekleri (Latrodectus spp.) hariç, çoğu türün zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Crustulina scabripes de insanlar için tehlikeli değildir. Isırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Bir tehdit hissettiklerinde veya ezilme riski altında kaldıklarında ısırabilirler. Ancak ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridiidae familyasının büyük çoğunluğu gibi, Crustulina scabripes de insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekolojik dengenin önemli bir parçasıdır. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir. Bu küçük örümcekler, doğadaki böcek popülasyonlarının kontrolünde faydalı bir role sahiptir."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kızarıklık veya hafif kaşıntı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).
3. araneae - Crustulina scabripes - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve erkek ile dişi özellikleri hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/471/Crustulina_scabripes (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2168545 (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).
7. The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
8. Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).
9. Fotoğraf: (c) Emanuele Santarelli – bazı hakları saklıdır (CC BY-SA)