Dysderocrates regina

Dysderocrates regina: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Dysderocrates regina için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Ancak, familyasına ve "regina" (Latince "kraliçe" anlamına gelir) tür adına atıfta bulunarak "Kraliçe Kertenkele Örümceği" veya "Kraliçe Altı Gözlü Örümcek" gibi bir adlandırma kullanılabilir. Tür adı, muhtemelen örümceğin boyutu, görünümü veya bulunduğu bölgedeki baskınlığına bir gönderme olarak verilmiştir.

Dysderocrates regina, Dysderidae familyasına ait bir örümcek türüdür. Bu familya üyeleri genellikle "kertenkele örümcekleri" veya "altı gözlü örümcekler" olarak bilinir. Dysderocrates regina, Türkiye'nin de içinde bulunduğu Doğu Akdeniz ve Orta Doğu coğrafyasında yayılış gösteren bir türdür. İlk kez 1897 yılında Simon tarafından bilim dünyasına tanımlanmıştır.

Detaylı Özellikler ve Taksonomik Konumu

Taksonomik Sınıflandırma

Dysderocrates regina'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Dysderidae
• Açıklama: Bu familya, "kertenkele örümcekleri" olarak bilinen, altı gözlü ve genellikle tünel benzeri yuvalarda yaşayan örümcekleri içerir.
• Cins (Genus): DysderocratesAçıklama: Dysderocrates cinsi, Dysdera cinsine yakın, ancak kendine özgü morfolojik özelliklere sahip bir Dysderidae cinsidir. Bu cinsin türleri genellikle daha sınırlı coğrafi alanlarda bulunur.
• Tür (Species): Dysderocrates regina Simon, 1897
• Açıklama: Tür, 1897 yılında Fransız araknolog Eugène Simon tarafından tanımlanmıştır.

Genel Bilgiler

• Familya: Dysderidae
• Tip: Münzevi veya yeraltı yaşamına adapte olmuş bir örümcek türüdür.
• Coğrafi Dağılım: Türkiye, Suriye, İsrail ve Kıbrıs gibi Doğu Akdeniz ve Orta Doğu ülkelerinde yayılış gösterir. Türkiye'de de yaygın olarak görülen Dysderidae türlerinden biridir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Orta ila büyük boyutlarda bir örümcek olabilir. Spesifik boyutsal veriler türden türe değişmekle birlikte, Dysderidae familyasının genel boyutlarına benzer şekilde 7 ila 15 mm arasında bir vücut uzunluğuna sahip olması beklenir. "Regina" (kraliçe) adı, belki de bu cinste nispeten daha büyük boyutlu olabileceğine işaret edebilir.
• Renk: Karapaks (sırt kabuğu) ve bacaklar tipik olarak parlak kırmızımsı kahverengi veya turuncuya yakın bir tondadır. Abdomen (karın) ise daha soluk, genellikle grimsi, krem rengi veya açık kahverengi olup, desensizdir ve belirgin tüylerden yoksundur.
• Gözler: Dysderidae familyasının tipik bir özelliği olarak, Dysderocrates regina'nın altı gözü vardır. Bu gözler, başın ön kısmında, genellikle dar bir üçgen veya dairesel bir düzende, üç çift halinde (2-2-2) konumlanmıştır.
• Ayırt Edici Özellikler:Güçlü Keliserler: Avlarını yakalamak ve özellikle tespih böceklerinin sert kabuklarını delmek için özelleşmiş, öne doğru uzanan büyük ve güçlü zehir dişleri (keliserler) bulunur.
• Altı Göz Düzeni: Diğer birçok örümcekten farklı olarak altı göze sahip olması, Dysderidae familyasının temel ayırt edici özelliğidir.
• Cinsel Organ Morfolojisi: Dysderocrates cinsinin ve özellikle D. regina türünün teşhisi, erkeklerin palpal organlarının ve dişilerin epigynlerinin kendine özgü morfolojik özelliklerine dayanır. Bu yapılar, benzer türlerden ayrılmasını sağlar.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Dysderocrates regina, genellikle ipekten yapılmış, tübüler (boru şeklinde) veya keselerden oluşan basit yuvalar inşa eder. Bu yuvalar toprak altında, taşların altında, kütüklerin altında veya kaya çatlaklarında bulunur. Yuva, örümceğin dinlenmesi, avını pusuya düşürmesi ve yumurta kesesini koruması için bir sığınak görevi görür.
• Habitat Tercihi: Nemli, karanlık ve korunaklı mikrohabitatları tercih eder. Akdeniz ikliminin görüldüğü bölgelerde, ormanlık alanlarda, makiliklerde ve çalılıklarda taş altları ve toprak çatlakları başlıca yaşam alanlarıdır. Sinantropik eğilimleri de olabilir, yani insan yerleşim yerlerine yakın alanlarda da bulunabilirler.
• Yaşam Tarzı: Büyük ölçüde gececidir (noktürnal). Gündüzleri yuvasında saklanır ve geceleri avlanmak için dışarı çıkar. Aktif bir avcıdır ve avını yakalamak için yuvasından çıkar.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) bir türdür. Ana avları, besin zincirinde önemli bir yer tuttukları izopodlar (tespih böcekleri)'dir. Güçlü keliserleri, tespih böceklerinin zırh benzeri sert kabuklarını kolayca delmelerini sağlar. Ayrıca, diğer küçük böcekler, çıyanlar ve yumuşak vücutlu omurgasızlarla da beslenebilirler.
• Avlanma Tekniği: Avına gizlice yaklaşır, ardından güçlü keliserlerini kullanarak zehir enjekte eder ve avını hızla etkisiz hale getirir. Ağ kurarak avlanmaktan ziyade, aktif olarak av ararlar ve avlarına doğrudan saldırırlar.
• Üreme: Dişiler, genellikle ilkbahar ve yaz aylarında, yumurta keselerini yuvalarının içinde korunaklı bir yere bırakırlar. Yumurta kesesi ve üreme döngüsü hakkında spesifik detaylar sınırlıdır, ancak Dysderidae familyası üyelerinde yavruların yumurtadan çıktıktan sonra bir süre anneyle birlikte kaldığı bilinmektedir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm örümcekler gibi Dysderocrates regina da zehirlidir ve avını etkisiz hale getirmek için zehir kullanır.
• Zehir Türü ve Etki Mekanizması: Dysderidae familyasının zehirleri genellikle avı felç edici ve sindirici özelliklere sahiptir. Zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etkiye neden olmaz.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Dysderocrates regina'nın insanlara karşı tıbbi açıdan önemsiz veya çok düşük tıbbi öneme sahip olduğu kabul edilir. Agresif değillerdir ve ve sadece sıkıştırıldıklarında, tehdit altında hissettiklerinde (örneğin üzerine basıldığında veya kazara elle tutulduğunda) veya yuvaları rahatsız edildiğinde ısırabilirler. Isırık vakaları nadirdir ve tehlikeli olarak sınıflandırılmaz.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Bildirilen diğer Dysderidae türlerinin (özellikle Dysdera crocata, "Tespih Böceği Avcısı") ısırıklarında olduğu gibi, Dysderocrates regina ısırığının da lokal ve hafif semptomlarla sınırlı olması beklenir:
• Isırık anında veya kısa süre sonra hafif ila orta şiddetli bir ağrı hissedilebilir (arı sokmasına veya iğne batmasına benzer bir ağrı olarak tanımlanabilir). Bu ağrı genellikle zehirin etkisinden ziyade, keliserlerin mekanik delinmesinden kaynaklanır.
• Isırık bölgesinde hafif kızarıklık, şişlik ve lokal iltihaplanma görülebilir.
• Kaşıntı veya hafif bir yanma hissi. Bu semptomlar genellikle birkaç saat içinde kendiliğinden düzelir ve genellikle tıbbi müdahale gerektirmez. Ciddi sistemik etkiler (genel zehirlenme belirtileri, anafilaktik şok gibi ağır alerjik reaksiyonlar) veya nekroz bu tür örümceklerin ısırıklarında beklenmez ve bildirilmemiştir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Dysderocrates regina ısırığı için özel bir antidot veya karmaşık bir tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Uygulanacak ilk yardım genellikle semptomatik tedaviden ibarettir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Isırık bölgesini sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için ısırık bölgesine temiz bir bez içine sarılmış buz paketi veya soğuk kompres uygulayın (doğrudan cilde buz değdirmeyin).
4. Ağrı Kesici: Ağrı için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Doktor Başvurusu: Genellikle ciddi bir durum olmasa da, ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri (şiddetli kızarıklık, irin, ateş), alerjik reaksiyon (nefes darlığı, kurdeşen, yüz şişmesi gibi) veya semptomların kötüleşmesi durumunda bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
3. araneae - Spiders of Europe: Avrupa'daki örümcek türleri hakkında detaylı bilgi ve görseller sunan bir veritabanı.
4. Kaynağa Erişim: araneae - Spiders of Europe. Dysderocrates regina. https://araneae.nmbe.ch/data/5973/Dysderocrates_regina (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
5. Türkiye Yaban Hayatı (Dysderidae Familyası Sayfası): Dysderocrates cinsinin ve Dysderidae familyasının Türkiye'deki varlığı ve genel özellikleri hakkında bilgi verir.
6. Kaynağa Erişim: Türkiye Yaban Hayatı. Dysderidae. https://turkiyeyabanhayati.org/species/detail/dysderidae (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
7. The Spiders of Turkey - Checklist of Turkish Spiders: Türkiye'deki örümcek türlerinin güncel listesi, Dysderocrates regina'nın Türkiye'deki varlığını ve dağılımını doğrular.
8. Kaynağa Erişim: Danışman, T., Kunt, K. B., Özkütük, R. S., & Coşar, İ. (2024). The checklist of the spiders of Turkey. Version 2024 [last updated 21 February 2024], online at http://www.spidersofturkey.info. (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
9. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
10. Kaynağa Erişim: GBIF. Dysderocrates regina. https://www.gbif.org/species/2157544 (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).