Hedya pruniana

(Hübner, [1796-1799])

Türkçe ad: Erik Kurdu Güvesi / Prunus İçbükey Güvesi

Latince Anlamı:

• Cins adı – Hedya: Bu ad, büyük ihtimalle kurucusu Hübner tarafından tanımlama estetiğine göre türetilmiştir; doğrudan bir Latin anlamı taşımasa da tarihsel olarak Tortricidae familyasına ait zararlı türlerin yer aldığı cins adıdır.
• Tür adı – pruniana: Latince Prunus (erik, kiraz, kayısı gibi taş çekirdekli meyveler) bitkilerine gönderme yapar.
• Toplam anlam: “Prunus (erik) türlerinde yaşayan Hedya güvesi”

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia
• Şube: Arthropoda
• Sınıf: Insecta
• Takım: Lepidoptera (Kelebek ve güveler)
• Familya: Tortricidae (Sarmaşık güveleri)
• Alt familya: Olethreutinae
• Cins: Hedya
• Tür: Hedya pruniana

Morfolojik Tanım

• Kanat açıklığı: 14–18 mm
• Ön kanatlar:
• Gri, beyazımsı zemin üzerinde koyu kahverengi–siyah desenler
• Uç kısmında koyu benekli bantlar ve bazen içe kıvrık kenarlar
• Arka kanatlar: Gri kahverengimsi, sade
• Baş & gövde: Gri tonlu; küçük tüylü yapılar
• Larva:
• Gençken sarımsı-beyaz, gelişkin larvalar yeşilimsi veya pembemsi olabilir
• Baş kapsülü kahverengi, sert

Yayılış ve Habitat

• Coğrafi dağılım: Avrupa, Orta Asya, Kuzey Afrika
• Türkiye:
• Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz bölgelerinde yaygın
• Özellikle meşelik alanlara yakın meyve bahçelerinde görülür
• Habitat:
• Erik, kiraz, kayısı gibi Prunus türleriyle kaplı tarım alanları
• Ayrıca yabanıl gül, alıç, mürver gibi çalılıklar

Ekoloji ve Yaşam Döngüsü

• Beslenme:
• Larvalar Prunus ve Rosaceae ailesine ait bitkilerde beslenir
• Tomurcuk, çiçek ve genç meyveleri kemirerek zarar verir
• Yaşam döngüsü:
• Yılda genellikle 1 nesil verir
• Yumurtalar yapraklara bırakılır, larvalar ilkbaharda aktifleşir
• Larvalar yaprakları ipekle büker ve içinde beslenir
• Pupal evre toprakta ya da yaprak sarmalı içinde geçer
• Aktif dönem: Haziran – Temmuz arası ergin çıkışı

İnsana Zararlılık Durumu

• İnsana doğrudan zararsızdır.
• Ne larvası ne de ergin bireyi sokar veya alerjen üretir
• Tarımsal zararlı:
• Prunus türlerine zarar vererek tomurcuk ve genç meyve kayıplarına neden olur
• Yoğun popülasyonlarda meyve deformasyonu ve erken dökülme görülebilir

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

• Temas sonrası etkiler:
• Temasta hiçbir alerjen etkisi bilinmemektedir
• İlk yardım:
• Gerekli değildir
• Tıbbi müdahale:
• Gerek duyulmaz

Ekolojik Rol ve Bilimsel Önemi

• Bitki-hayvan etkileşimleri içinde, erken meyve dönemi zararlısı olarak incelenir
• Doğal düşmanları (parazitoit yaban arıları, örümcekler) ile ekosistem ilişkileri önemlidir
• Larvaların sarma davranışı Tortricidae familyası içinde ayırıcı adaptif özelliktir
• Gözlemlenmesi kolay olduğundan ekolojik gözlemlerde kullanılır

İlginç Bilgiler

• Yaprakları ipeksi ipliklerle bükerek içinde kamufle olarak yaşar
• “Tortricid” güveler arasında en belirgin yaprak sarma davranışına sahiptir
• Yabani gül çalılıklarındaki popülasyonları genellikle meyve bahçelerine yayılım kaynağıdır
• Güve zararı genellikle göz ardı edilse de erken tomurcuk döneminde verim kaybı yaratabilir

Kaynakça

• Razowski, J. (2002). Tortricidae (Lepidoptera) of Europe
• Türkiye Entomoloji Dergisi – Zararlı Lepidoptera
• EPPO Global Database – Hedya pruniana
• Tortricidae.com – Species Details
• CABI Invasive Species Compendium