Lathys humilis

Harika bir örümcek türü daha! Lathys humilis, Dictynidae familyasına ("Ağ Örücü Örümcekler" veya "Örgülü Ağ Örümcekleri" olarak bilinirler) ait, Palearktik bölgede (Avrupa, Türkiye, Kafkasya, İran ve Orta Asya dahil) geniş bir yayılışa sahip küçük bir örümcek türüdür. Bu familya, yapışkan ipliklerden oluşan, karışık, düzensiz ağ yapılarıyla bilinir.

Lathys humilis: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Lathys humilis için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. İngilizcede "Palaearctic Backspined Meshweaver" gibi adlarla anılabilir. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Lathys" cinsi, Eugène Simon tarafından 1884'te tanımlanmıştır ve daha önceki "Lethia" isminin yerine geçmiştir. "Humilis" epiteti ise Latince'de "alçakgönüllü" veya "küçük" anlamına gelir.

Lathys humilis, Dictynidae familyasına ait küçük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1855 yılında John Blackwall tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Lathys humilis'in bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Dictynidae O. Pickard-Cambridge, 1871 (Ağ Örücü Örümcekler / Örgülü Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Lathys Simon, 1884
• Tür (Species): Lathys humilis (Blackwall, 1855)

Bu türün Lathys humilis meridionalis (Simon, 1874) adında bir alt türü de bulunmaktadır.

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Lathys humilis, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Avrupa, Cezayir, Türkiye, Kafkasya, İran ve Orta Asya'da yayılış göstermektedir. Ayrıca Kanada'ya da ithal edilmiştir. İngiltere'nin güney yarısında yaygın olmakla birlikte, İskoçya veya batı bölgelerde nadirdir.

Türkiye'de bu türün varlığına dair bilimsel kayıtlar bulunmaktadır. Türkiye örümcek faunası listelerinde Lathys humilis adı geçmektedir. Özellikle Antalya ve Bursa (Karacabey, Mustafakemalpaşa) gibi illerden kayıtları mevcuttur. Bu durum, türün Türkiye'nin çeşitli bölgelerindeki uygun habitatlarda yaygın olabileceğini göstermektedir. İstanbul'da şu anda bulunduğunuz yerde de ormanlık alanlarda, çalılıklarda, parklarda ve bahçelerde bulunması mümkündür.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük örümceklerdir. Vücut uzunlukları genellikle 1.7 ila 2.5 mm arasında değişir; dişiler biraz daha büyük olabilir.
• Renk: Genellikle grimsi veya yeşilimsi kahverengi tonlardadır.
• Karapaks (Ön Gövde): Koyu yeşilimsi kahverengidir. Baş bölgesi toraks bölgesinden daha yüksek olabilir.
• Opisthosoma (Karın): Yeşilimsi kahverengi olup, sırt kısmında koyu veya kırmızımsı kahverengi bir desen, boyuna çizgiler ve "chevron" (balık kılçığı) şekilli işaretler içerebilir. Karın bölgesinde beyaz guanin lekeleri bulunabilir, bu da ayırt edici bir özelliktir.
• Bacaklar: Gri ve belirgin şekilde halkalıdır.
• Ayırt Edici Özellikler:Kribellum ve Kalkistrum: Dictynidae familyasının belirgin özelliklerinden biri, kribellum adı verilen özel bir iplik organına sahip olmalarıdır. Bu organ, tarak benzeri kalkistrum adı verilen yapıyla birlikte, çok ince ve yapışkan, taranmış (cribellate) iplikler üretmelerini sağlar. Bu iplikler avları etkili bir şekilde yakalamalarına yardımcı olur.
• Ağ Yapısı: Tipik olarak "düzensiz ağlar" veya "ağ dokuma ağları" (mesh webs) örerler. Bu ağlar genellikle ormanlık ve çalılık alanlardaki çalılıklar ve ağaçlar üzerinde bulunur. Meşe, çobanpüskülü, porsuk, çam, katırtırnağı gibi ağaç ve çalılardan silkelenerek bulunabilir. Ayrıca park ve bahçelerdeki süs bitkileri ve çitlerde de oldukça yaygın olabilir.
• Habitat Tercihi: Ormanlık alanlardaki çalılık ve ağaçları, açık ve güneşli arazilerdeki otları ve çalıları tercih ederler. Bazen yerde de bulunabilirler. Özellikle yaprak döküntülerinde, fırça ağaçlarında ve ağaç kabuklarının altında da kışlayabilirler.
• Genital Morfoloji: Tür teşhisi için, özellikle erkek palpleri ve dişi epigyn (üreme organları) gibi kopulasyon organlarının morfolojisinin detaylı incelenmesi esastır. Dişi epigyn'inde tek bir atrium bulunur ve kopulasyon açıklıkları geniş aralıklıdır. Atriumda bir septum (bölme) bulunur ve inseminasyon kanalları kısadır, spermatekayı çevrelemez.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Lathys humilis, Dictynidae familyasının en sık rastlanan türlerinden biridir ve kribellumları sayesinde ürettiği yapışkan ağlarla avlanır. Karınlarındaki beyaz guanin lekeleri ve bacaklarındaki halkalı yapıları ile diğer türlerden ayırt edilebilirler. Genellikle ağaçlık ve çalılık alanlarda yaşarlar, ancak park ve bahçelerde de görülebilirler. Ekosistemdeki küçük böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. İnsanlar için tamamen zararsızdırlar; küçük boyutları ve çekingen doğaları gereği insanlarla etkileşimleri çok nadirdir ve zehirleri klinik olarak önemsizdir."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Lathys humilis, ağaçların, çalıların, özellikle meşe, çobanpüskülü, porsuk, çam gibi bitkilerin üzerinde küçük, düzensiz ve yapışkan ağlar inşa ederler. Genellikle yaprak döküntülerinde, çalılarda ve ağaç kabuklarının altında kışlarlar.
• Habitat Tercihi: Ormanlık alanlar, çalılıklar, parklar ve bahçelerdeki süs bitkileri ve çitler ana yaşam alanlarıdır.
• Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan küçük böcekleri ve diğer küçük eklembacaklıları avlayarak beslenirler. Yetişkinler genellikle Mayıs ve Haziran aylarında görülür, dişiler Temmuz veya hatta Eylül'e kadar aktif kalabilir.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük böcekler ve diğer küçük eklembacaklılardır.
• Üreme: Dişiler yumurta kesesi (kokon) üretirler ve genellikle bunu ağlarının içine veya yakındaki bir oyuğa gizlerler. Juveniller genellikle yaprak döküntülerinde kışlar.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Lathys humilis de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Lathys humilis'in insanlar için tehlikesi düşüktür ve genellikle tıbbi açıdan önemsiz kabul edilir. Çok küçük boyutları ve çekingen doğaları nedeniyle insan derisini ısırmaları olası değildir veya çok nadirdir. Bir ısırık durumunda dahi, ciddi bir etki beklenmez.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Lathys humilis'in zehri, insanlar için herhangi bir klinik önem taşımaz. Boyutları o kadar küçüktür ki, bir insanı ısırmaları pratik olarak imkansızdır ve ekosistemdeki faydalı canlılardır. Onlarla karşılaştığınızda herhangi bir endişe duymanıza gerek yoktur."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda dahi (ki bu çok nadirdir), semptomlar önemsiz düzeyde olacaktır:
• Isırık bölgesinde hafif bir batma hissi veya kaşıntı.
• Görsel bir belirti olmayabilir veya çok hafif bir kızarıklık görülebilir.
• Bu semptomlar genellikle kısa sürede kendiliğinden geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Rahatsızlığı azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulanabilir.
4. Tıbbi Yardım: Semptomlar beklenenden farklı veya şiddetli olursa (ki bu bu tür için imkansız denecek kadar nadirdir) bir sağlık profesyoneline başvurulabilir.

Türkiye'deki Lathys humilis Kayıtları

Lathys humilis, Türkiye'de bulunan ve kaydedilmiş bir örümcek türüdür. Türkiye örümcek faunası listelerinde yer almaktadır. Özellikle Antalya, Bursa (Karacabey, Mustafakemalpaşa) gibi illerden kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye'nin uygun habitatlara sahip çeşitli bölgelerinde yaygın olabileceğini göstermektedir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
3. araneae - Lathys humilis - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları ve Avrupa'daki dağılım bilgileri.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/603/Lathys_humilis (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
5. Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2144702 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
7. Spider Recording Scheme (SRS) - Lathys humilis: İngiltere'deki dağılım ve habitat bilgileri.
8. Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Lathys+humilis (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
9. "BURSA İLİ KARACABEY ve MUSTAFAKEMALPAŞA İLÇELERİ ÖRÜMCEK (ARACHNIDA, ARANEAE) FAUNASININ BELİRLENMESİ" - Hatice Burcu ER - Uludağ Üniversitesi: Bursa'daki Lathys humilis kayıtlarını içeren tez çalışması.
10. Kaynağa Erişim: https://acikerisim.uludag.edu.tr/bitstreams/2761ba25-28f0-4d97-8ee2-418b92ef2ea9/download (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
11. "Antalya Turunçgil Bahçelerinden Türkiye Örümcek Faunası İçin On Yeni Tür Kaydı" - Tekşam, İ., Bayram, A., Tunç, İ., 2010. 20. Ulusal Biyoloji Kongresi Bildirileri: Antalya'dan Lathys humilis kayıtlarını içeren kongre bildirisi.
12. Kaynağa Erişim: https://arastirma.tarimorman.gov.tr/batem/Belgeler/Kutuphane/Raporlar/bav_2011.pdf (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
13. "A new species of Lathys from Turkey (Araneae, Dictynidae) - ZooKeys - Pensoft Publishers" - Özkütük R S, Marusik Y M, Elverici M, Kunt K B (2016b): Türkiye'deki Lathys türleri ve morfolojik özellikleri hakkında detaylı bilgiler içeren bilimsel makale.
14. Kaynağa Erişim: https://zookeys.pensoft.net/article/10130/ (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
15. https://www.inaturalist.org/gözlemler/259915456