Scotolathys simplex

Harika bir örümcek türü daha! Scotolathys simplex, Dictynidae familyasına ("Ağ Örücü Örümcekler" veya "Örgülü Ağ Örümcekleri" olarak bilinirler) ait, Palearktik bölgede (Avrupa, Türkiye, Kafkasya, Rusya ve Orta Asya dahil) geniş bir yayılışa sahip çok küçük bir örümcek türüdür. Bu familya, yapışkan ipliklerden oluşan, karışık, düzensiz ağ yapılarıyla bilinir.

Scotolathys simplex: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Scotolathys simplex için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Scotolathys" cinsi, Ralph V. Chamberlin tarafından 1925'te tanımlanmıştır. "Simplex" epiteti ise Latince'de "basit" veya "yalın" anlamına gelir ve muhtemelen türün belirli morfolojik özelliklerine veya genel görünümüne atıfta bulunur.

Scotolathys simplex, Dictynidae familyasına ait çok küçük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1874 yılında Eugène Simon tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Scotolathys simplex'in bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
Familya (Family): Dictynidae O. Pickard-Cambridge, 1871 (Ağ Örücü Örümcekler / Örgülü Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Scotolathys Simon, 1884 (Önceleri Lathys cinsinin alt cinsi olarak kabul edilmiştir.)
Tür (Species): Scotolathys simplex (Simon, 1884)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Scotolathys simplex, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Avrupa, Türkiye, Kafkasya, Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya kadar), Orta Asya ve Kuzey Afrika'da geniş bir yayılış göstermektedir. Avrupa'da yaygın olarak bulunur, ancak İngiltere'de oldukça nadir olarak kaydedilmiştir ve genellikle güney sahillerinde bulunur.

Türkiye'de bu türün varlığına dair bilimsel kayıtlar bulunmaktadır. Türkiye örümcek faunası listelerinde Scotolathys simplex adı geçmektedir. Örneğin, Bolu, İzmir ve Konya gibi illerden kayıtları mevcuttur. Bu durum, türün Türkiye'nin uygun habitatlara sahip (özellikle çam ormanları, yaprak döküntüleri, yosunlu alanlar ve kuru ormanlık zeminler) çeşitli bölgelerinde yaygın olabileceğini göstermektedir. İstanbul'da şu anda bulunduğunuz yerde de ormanlık alanlarda, parklarda veya bahçelerdeki ağaçların altında, yaprak döküntüleri arasında bulunması mümkündür.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Çok küçük örümceklerdir. Vücut uzunlukları genellikle 1.5 ila 2.5 mm arasında değişir.
Renk: Genellikle grimsi kahverengi veya açık kahverengi tonlardadır.
Karapaks (Ön Gövde): Açık kahverengi veya sarımsı kahverengidir.
Opisthosoma (Karın): Gri veya kahverengimsi olup, üzerinde genellikle belirsiz koyu lekeler veya bir desen bulunabilir. Bazen karın bölgesinde parlak tüyler bulunabilir.
Bacaklar: Karapaks ile aynı renkte olup, bazen hafif halkalı olabilir.
Ayırt Edici Özellikler:Kribellum ve Kalkistrum: Dictynidae familyasının belirgin özelliklerinden biri, kribellum adı verilen özel bir iplik organına sahip olmalarıdır. Bu organ, tarak benzeri kalkistrum adı verilen yapıyla birlikte, çok ince ve yapışkan, taranmış (cribellate) iplikler üretmelerini sağlar. Bu iplikler avları etkili bir şekilde yakalamalarına yardımcı olur.
Ağ Yapısı: Tipik olarak "düzensiz ağlar" veya "ağ dokuma ağları" (mesh webs) örerler. Bu ağlar genellikle toprak seviyesinde, yaprak döküntülerinin, yosunların veya ağaç kabuklarının altında bulunur. Ağlar genellikle çok küçük ve göze çarpmayan yapıdadır.
Habitat Tercihi: Orman zeminleri, yaprak döküntüleri, yosunlu alanlar, çam ormanları ve kumlu veya kuru ormanlık alanlar ana yaşam alanlarıdır. Genellikle nemli olmayan, iyi drenajlı yerleri tercih ederler.
Genital Morfoloji: Tür teşhisi için, özellikle erkek palpleri ve dişi epigyn (üreme organları) gibi kopulasyon organlarının morfolojisinin detaylı incelenmesi esastır. Tür, bu yapılarındaki kendine özgü özelliklerle diğer Lathys veya Dictyna türlerinden ayrılır.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Scotolathys simplex, Dictynidae familyasının çok küçük boyutlu, genellikle gözden kaçabilen bir üyesidir. Kribellumları sayesinde ürettikleri yapışkan ağları toprak seviyesindeki döküntüler arasında kurarlar. Orman ekosistemlerindeki küçük böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. İnsanlar için tamamen zararsızdırlar; çok küçük boyutları ve gizli yaşam biçimleri gereği insanlarla etkileşimleri yok denecek kadar azdır ve zehirleri klinik olarak önemsizdir."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yuva Yapısı: Scotolathys simplex, yaprak döküntülerinin, yosunların veya ağaç kabuklarının altında, zemin seviyesinde küçük, düzensiz ve yapışkan ağlar inşa ederler. Bu ağlar genellikle örümceğin saklandığı ipek astarlı küçük bir tüpü de içerebilir.
Habitat Tercihi: Özellikle çam ormanları, kuru ormanlık alanlar, yaprak döken ormanlardaki yaprak döküntüleri ve yosunlu zeminler tercih ettikleri yaşam alanlarıdır.
Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan küçük toprak böceklerini ve diğer küçük eklembacaklıları avlayarak beslenirler. Yetişkinler yılın çeşitli dönemlerinde bulunabilir, ancak genellikle ilkbahardan sonbahara kadar daha aktiftirler.

Beslenme ve Üreme

Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük toprak böcekleri ve diğer küçük eklembacaklılardır.
Üreme: Dişiler yumurta kesesi (kokon) üretirler ve genellikle bunu ağlarının içine veya saklandıkları yerdeki bir oyuğa gizlerler.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Scotolathys simplex de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Scotolathys simplex'in insanlar için tehlikesi düşüktür ve genellikle tıbbi açıdan önemsiz kabul edilir. Çok küçük boyutları ve çekingen, gizli yaşam tarzları nedeniyle insan derisini ısırmaları olası değildir veya çok nadirdir. Bir ısırık durumunda dahi, ciddi bir etki beklenmez.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Scotolathys simplex'in zehri, insanlar için herhangi bir klinik önem taşımaz. Boyutları o kadar küçüktür ki, bir insanı ısırmaları pratik olarak imkansızdır ve ekosistemdeki faydalı canlılardır. Onlarla karşılaştığınızda herhangi bir endişe duymanıza gerek yoktur."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda dahi (ki bu çok nadirdir), semptomlar önemsiz düzeyde olacaktır:
Isırık bölgesinde hafif bir batma hissi veya kaşıntı.
Görsel bir belirti olmayabilir veya çok hafif bir kızarıklık görülebilir.
Bu semptomlar genellikle kısa sürede kendiliğinden geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
Soğuk Uygulayın: Rahatsızlığı azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulanabilir.
Tıbbi Yardım: Semptomlar beklenenden farklı veya şiddetli olursa (ki bu bu tür için imkansız denecek kadar nadirdir) bir sağlık profesyoneline başvurulabilir.

Türkiye'deki Scotolathys simplex Kayıtları

Scotolathys simplex, Türkiye'de bulunan ve kaydedilmiş bir örümcek türüdür. Türkiye örümcek faunası listelerinde yer almaktadır. Bolu, İzmir ve Konya gibi illerden kayıtları bulunmaktadır.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
araneae - Scotolathys simplex - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları ve Avrupa'daki dağılım bilgileri.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/604/Scotolathys_simplex (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2144704 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
Spider Recording Scheme (SRS) - Scotolathys simplex: İngiltere'deki dağılım ve habitat bilgileri.
Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Scotolathys+simplex (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
"Türkiye İçin Yeni Bir Tür Kaydı: Lathys simplex (Simon, 1884) (Araneae: Dictynidae)" - Danişman T., Topçu A., Kunt K. B. (2014): Bu makale, Lathys simplex'in (şimdiki adıyla Scotolathys simplex) Türkiye faunası için yeni bir kayıt olduğunu belirtmektedir ve Türkiye'deki varlığını doğrular.
Kaynağa Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/290799 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
"The checklist of the spiders of Turkey" - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).