Martes foina
Genel Özellikler ve Ekoloji
Martes foina, Mustelidae (Sansargiller) ailesine ait orta büyüklükte bir memeli türüdür ve yetişkin erkekler 1–2 kg, dişiler 0.8–1.5 kg ağırlığa ulaşır; omuz yüksekliği 20–25 cm civarındadır. Vücut uzun ve çeviktir, kürk rengi genellikle gri-kahverengi tonlarında olup boğaz kısmında belirgin krem veya sarımsı bir leke bulunur. Martes foina omnivordur; böcekler, küçük memeliler, kuşlar, meyveler ve yumurtalarla beslenir. Tür ZEHİRLİ DEĞİLDİR.
Taksonomik Sınıflandırma
Âlem (Kingdom): Animalia
Şube (Phylum): Chordata
Sınıf (Class): Mammalia
Takım (Order): Carnivora
Aile (Family): Mustelidae
Cins (Genus): Martes
Tür (Species): Martes foina (Erxleben, 1777)
Davranış ve Üreme
Martes foina çoğunlukla yalnız yaşar ve özellikle kayalık bölgelerde, binalarda veya ağaç kovuklarında barınır. Gececilik eğilimindedir. Üreme dönemi kış sonunda veya ilkbaharda gerçekleşir; dişiler genellikle 2–5 yavru doğurur ve yavrular birkaç hafta boyunca anneden süt emerek beslenir. Tür tırmanma yeteneğine sahiptir ve yiyecek ararken çevik hareket eder.
Korunma Durumu ve İnsanlarla İlişkisi
IUCN Kırmızı Listesi’nde “En Az Endişe Veren (Least Concern – LC)” kategorisindedir. Habitat kaybı ve insan yerleşimleri bazı popülasyonları etkileyebilir. İnsanlara nadiren saldırır ve toksik değildir; ekosistemde küçük memeli ve kuş popülasyonlarını dengede tutarak önemli rol oynar.
Mitoloji ve Halk İnanışları
Taş sansarı, Avrupa ve Orta Doğu halk kültürlerinde zeka, çeviklik ve gece avcılığı ile özdeşleştirilmiştir. Folklorda gizli ve kurnaz bir hayvan olarak anılır. Bazı efsanelerde kötü ruhları ve fareleri uzaklaştıran koruyucu bir varlık olarak gösterilmiştir.
Doğru ve Yanlış Bilinenler
Yanlış Bilinenler: Martes foina insanlara saldıran tehlikeli bir türdür.
Doğru Bilinenler: Martes foina genellikle insanlardan uzak durur, tamamen zararsız ve toksik olmayan bir türdür; ekosistem dengesinde kritik rol oynar.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma : Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Macdonald, D. W., & Barrett, P. (1993). Mammals of Britain and Europe. HarperCollins.
IUCN Red List (2020). Martes foina.
Erxleben, J. C. P. (1777). Systema Regni Animalis.
Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/161528563
© janconl
