Parazoanthidae

Parazoanthidae – Simbiyotik Koloni Polipleri Familyası

(Parazoanthidae familyası, çoğunlukla diğer deniz canlılarının üzerinde yaşayan, koloni hâlinde büyüyen, polipli ve renkli organizmaları içerir. Bu türler, simbiyotik ilişkilerde uzmanlaşmış, oldukça özelleşmiş ve biyoçeşitlilik açısından önemli rol oynayan zoanthid canlılardır.)

Latince Adın Kökeni ve Anlamı

• Parazoanthidae:
• para- (Yunanca: yanında, komşu) + Zoanthus (bir diğer polip cinsi)
• “Zoanthus’a benzeyen ama farklı gelişimsel özellikler taşıyan”
• Anlamı: “Zoanthus benzeri ama ayrı gelişen koloni polipleri familyası”

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia
• Şube: Cnidaria (Knidli canlılar)
• Sınıf: Anthozoa (Çiçek hayvanları)
• Alt sınıf: Hexacorallia
• Takım: Zoantharia (Zoanthidler)
• Familya: Parazoanthidae

➤ Bilinen cins ve tür örnekleri:

• Parazoanthus axinellae – Akdeniz’de süngerler üzerinde yaşar
• Savalia savaglia – gorgonian kolonileri kaplayan tür
• Isozoanthus, Antipathozoanthus, Corallizoanthus, Parazoanthus gibi cinsleri içerir

Yayılış ve Habitat

• Yayılış:
• Tüm dünya okyanuslarında – özellikle ılıman ve tropikal denizlerde
• Sığ resiflerden derin deniz mağaralarına kadar geniş bir aralık
• Habitat:
• Sert substratlara bağlı yaşarlar
• Çoğunlukla süngerler, gorgon mercanlar, siyah mercanlar, bazen hidroidler gibi canlılar üzerinde simbiyotik yaşam sürerler
• 5–500+ metre derinliğe kadar gözlemlenir

Morfolojik Özellikler

• Koloni yapısı:
• Çok sayıda polip, ortak bir taban dokusu (coenenchyme) ile bağlanır
• Polip boyutu:
• 2–10 mm çapında, 10–20 mm uzunluğunda
• Tentakül sayısı:
• Genellikle 24–36 adet ince tentakül
• Renk:
• Parlak sarı, turuncu, kahverengi, bej gibi renklerde
• İskelet:
• Taşlaşmış (kalsifiye) iskelet üretmezler, ancak simbiyotik türlerde proteince zengin kalın dış kabuk oluşabilir (örneğin Savalia savaglia)

Ekosistem Rolü ve Beslenme

• Beslenme:
• Tamamen heterotrofik – plankton ve çözünmüş organik maddeyi tentaküllerle yakalayarak beslenir
• Ekolojik işlev:
• Diğer canlıların yüzeylerini kolonize ederek birlikte yaşar
• Sabit substratlar üzerinde koloni oluşturarak mikrohabitat yaratır
• Yavaş büyüyen resif türlerinin üzerinde büyüyerek ekosistem mimarisini etkiler
• Bazı türleri derin deniz mercan ormanlarının bir parçası hâline gelir

Tıbbi ve Bilimsel Potansiyel

• Biyolojik aktif bileşik üretimi:
• Parazoanthid türlerinden izole edilen sekonder metabolitler arasında antibakteriyel, antifungal ve sitotoksik etkili moleküller bulunmuştur
• Simbiyoz araştırmaları:
• Süngerlerle simbiyotik yaşama örnek olarak evrimsel simbiyoz modelidir
• Derin deniz biyoçeşitlilik çalışmaları:
• Karşılıklı bağımlılık ve substrat kolonizasyon dinamikleri açısından önemli çalışma materyalidir

Zehirlilik Durumu

• Zehirli değildir
• ❌ Ancak bazı türler mukus salgılarıyla hafif deri iritasyonu yapabilir
• Bazı benzer görünümlü Palythoa türleriyle karıştırıldığında risk oluşturabilir (palitoksin içeren türlerle dikkatli ayrım yapılmalıdır)

Koruma ve Risk Durumu

• Türlerin çoğu henüz IUCN listelerine alınmamıştır, çünkü deniz tabanı çalışmaları sınırlıdır
• Ancak:
• Süngerlerin, gorgonların ve mercanların zarar görmesi durumunda Parazoanthidae türleri de yok olma riski altındadır
• Derin deniz balıkçılığı, çapalama, yapılaşma ve iklim değişikliği etkileriyle dolaylı tehdit altındadırlar

Kültürel ve İlginç Bilgiler

• Dalgıçlar tarafından “sünger çiçekleri”, “sarı örtü polipleri” olarak tanımlanırlar
• Akdeniz kıyılarında Parazoanthus axinellae, süngerlerin üzerini kapladığında altın halı görünümü verir
• Bazı türler 100 yılı aşkın süre yaşayabilir – yavaş büyürler ve sabittirler
• Savalia savaglia gibi türler, resiflerde adeta sahte mercan kolonileri olarak tanımlanır