Planiliza carinata
Liza carinata (Kelebek Kefal) hakkındaki detaylı bilgileri, talep ettiğiniz eski ve yeni adları ile birlikte, önceki talimatlarınıza tam uyumlu (detaylı taksonomi, alt başlıklar, kaynak belirtimi) şekilde aşağıda sunuyorum.
Liza carinata, yaygın olarak Kelebek Kefal (Keeled Mullet) olarak bilinen, Kefaller (Mugilidae) familyasına ait bir türdür. Bu tür, Hint Okyanusu'ndan gelip Süveyş Kanalı aracılığıyla Akdeniz'e göç eden (Lessepsiyen göçmen) bir balık olarak Türkiye denizlerinde de bulunur.
Taksonomik Sınıflandırma ve İsim Geçmişi
SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaTürkçe AdıKelebek Kefal, Süveyş KefaliTürün sırt yapısından ve Akdeniz'e giriş rotasından türeyen yaygın adlarıdır.Güncel Bilimsel AdıPlaniliza carinata (Valenciennes, 1836)Türün şu an kabul edilen geçerli adıdır.Eski Bilimsel AdıLiza carinata (Valenciennes, 1836)Yaygın olarak bilinen ve kullanılan bir sinomini (eş adı) olup, sorgunuzda kullandığınız addır.Diğer SinomimlerMugil carinatus, Chelon carinatusGeçmişte kullanılan diğer bilimsel adlarıdır.Latince AnlamıPlaniliza: "Yassı kefal". Carinata: Latince'de "omurgalı" veya "kilitli" anlamına gelir, sırt yapısına atıfta bulunur.Âlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Mugilidae (Kefaller)Cins (Genus)Planiliza
Genel Özellikler ve Ekoloji
Fiziksel Özellikler:
- Boyut: Maksimum 30 cm standart uzunluğa ulaşır, ancak daha yaygın boyu 15 cm civarındadır. Ömrü genellikle 3 yıldır.
- Görünüm: Sırtı grimsi mavi, yanları ve karnı gümüşi renktedir.
- Morfoloji: Geniş bir başa sahiptir ve ağzı başı kadar geniştir. Gözbebeğinin çoğunu kaplayan iyi gelişmiş bir yağlı göz kapağı bulunur. Üst dudağı incedir. Pektoral yüzgecinin koltuk altı bölgesinde ilkel bir pul (aksiler pul) bulunur.
Habitat ve Dağılım:
- Doğal Dağılım: Batı Hint Okyanusu ve Kızıldeniz.
- Akdeniz'e Göç (İstilacı Tür): Süveyş Kanalı'nın açılmasından sonra Lessepsiyen göç yoluyla Akdeniz'e geçmiştir. İlk kaydı 1920'lerde Mısır'da yapılmıştır. Günümüzde Türkiye'nin güneydoğu kıyılarına kadar yayılmıştır.
- Yaşam Alanı: Deniz kıyı suları, acı su lagünleri ve nehir ağızlarında yaşayabilir. Geniş tuzluluk ve sıcaklık değişimlerine toleranslıdır. İlkbaharda lagünlere ve nehirlere göç eder, kışın daha derin sulara çekilir.
Beslenme ve Üreme:
- Diyet: Esas olarak bentik algler (dipte yaşayan) ve küçük yumuşakçalar ile beslenen otçul/detritivor bir türdür.
- Üreme: Denizin kıyıya yakın kısımlarında ürer. Üreme mevsimi Süveyş Körfezi'nde Kasım'dan Mart'a kadar sürebilir. Yumurtaları pelajiktir (suda yüzer). Erkekler 12,5 cm, dişiler 13,4 cm toplam uzunlukta cinsel olgunluğa ulaşır.
Zehirlilik ve Korunma Durumu
- Zehirlilik: Planiliza carinata zehirli değildir ve insanlar için herhangi bir tehdit oluşturmaz.
- Korunma Durumu (IUCN): IUCN Kırmızı Listesi'nde Değerlendirilmemiş (Not Evaluated - NE) durumdadır.
- Ticari Değeri: Ticari balıkçılıkta ikincil öneme sahiptir; genellikle diğer kefal türlerini avlarken yan av olarak yakalanır. Ancak özellikle Mısır'da etine yönelik yüksek talep nedeniyle pazarda değeri vardır.
Araştırma ve Kaynaklar: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
(Bilgiler, Ichthyoloji, FishBase ve CIESM Atlası veri tabanlarından derlenmiştir.)
