Platnickina tincta

Platnickina tincta, "Dolaşık Ağ Örümcekleri" veya "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak bilinen Theridiidae familyasına ait küçük bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak düzensiz, yapışkan ağlar örerek avlanan türleri barındırır. Platnickina cinsi, özellikle canlı renkleri ve belirgin desenlere sahip olmalarıyla dikkat çeken türleri içerir.

Platnickina tincta, Theridiidae familyasına ait küçük, zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1872 yılında Walckenaer tarafından tanımlanmıştır. "Tincta" tür adı Latince'de "boyalı" veya "renkli" anlamına gelir ve muhtemelen örümceğin renkli ve desenli görünümüne atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Platnickina tincta'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Theridiidae Sundevall, 1833 (Dolaşık Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Platnickina Koçak & Kemal, 2008
Tür (Species): Platnickina tincta (Walckenaer, 1802)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Platnickina tincta, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik bölgenin geniş bir kısmında yayılış gösterir. Bu, Avrupa, Kuzey Afrika, Türkiye, Kafkasya, Orta Asya, Çin, Kore ve Japonya'yı içeren geniş bir coğrafyadır. Özellikle Avrupa'da yaygın olarak bulunan bir türdür.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer almakta olup, Afyonkarahisar, Ankara, Antalya, Artvin, Balıkesir, Burdur, Bursa, Çanakkale, Denizli, Edirne, Erzincan, Eskişehir, Giresun, Isparta, İstanbul, İzmir, Karabük, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Muğla, Nevşehir, Niğde, Sakarya, Samsun, Sinop, Tekirdağ, Tokat, Trabzon ve Yozgat gibi çok çeşitli illerden gözlem kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye genelinde, farklı iklim ve coğrafi özelliklere sahip birçok habitatında yaygın olarak bulunduğunu göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Platnickina tincta küçük boyutlu bir örümcektir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 2.5 ila 4 mm arasındadır.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 2 ila 3.5 mm arasındadır.
Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, parlak renkleri ve karın bölgesindeki kendine özgü desenleriyle karakterizedir.
Genel Görünüm: Karapaks (baş-göğüs kısmı) sarımsı veya açık kahverengi renkte olup, ortasında belirgin bir orta bant veya koyu lekeler bulunabilir. Bacaklar sarımsı veya açık kahverengi renkte olup, üzerinde koyu bantlar veya halkalar bulunur.
Karın (Opisthosoma): Karın genellikle oval ve şişkindir. Renklenmesi oldukça değişkendir: Krem beyazdan sarıya, turuncuya, hatta pembe veya kırmızımsı tonlara kadar değişebilir. Üzerinde genellikle koyu kahverengi veya siyah renkte, V şeklinde bir şerit veya zikzaklı bantlar bulunur. Bu desen, türün en belirgin morfolojik özelliğidir ve bazı bireylerde belirgin bir "yaprak deseni" şeklinde görülebilir.
Ayırt Edici Özellikler: Karnındaki canlı renkler ve belirgin koyu desenler (özellikle V şeklindeki şerit) bu türün görsel olarak tanınmasında önemli ipuçlarıdır. Ancak kesin teşhis için üreme organlarının (erkek palpal organları ve dişi epigyne) mikroskopik incelenmesi gereklidir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Platnickina tincta, adından da anlaşılacağı gibi 'boyalı' veya 'renkli' bir görünüme sahip, oldukça çekici bir Theridiidae türüdür. Özellikle karın bölgesindeki belirgin V şeklindeki desenler ve çeşitli renk tonları, onu diğer türlerden ayırmada yardımcı olur. Bu örümcekler genellikle alçak bitki örtüsünde, çalılıklarda ve ormanlık alanlarda ağlarını kurarak yaşarlar. Küçük böcekleri avlayarak ekosistemde faydalı bir dengeleyici rol oynarlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir ve doğada insanlarla temastan aktif olarak kaçınma eğilimindedirler."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Platnickina tincta, diğer Theridiidae üyeleri gibi pasif avcılardır. Düzensiz, yapışkan ağlarını kurar ve avlarının ağa takılmasını beklerler. Ağları genellikle küçük bitki dalları arasında veya alçak bitki örtüsünde kurulur.
Avlanma Davranışı: Genellikle çeşitli bitki ve çalılıklarda, orman kenarlarında, çayırlarda ve bahçelerde bulunurlar. Küçük böcekleri (sinekler, yaprak bitleri vb.) ve diğer küçük eklembacaklıları avlarlar. Ağlarına takılan avları, Theridiidae familyasına özgü olan dördüncü bacak çiftindeki taraklı yapıyı kullanarak ipekle sarar ve zehirleyerek etkisiz hale getirirler.
Üreme: Dişiler, ağlarının içinde ipekten yapılmış yumurta keseleri bırakırlar. Yetişkin bireylere genellikle ilkbahardan sonbahara kadar rastlanır.
Habitat Tercihi: Bu tür, geniş bir habitat yelpazesine adapte olabilir. Özellikle ormanlık alanlar, çalılıklar, parklar ve bahçeler gibi bitki örtüsü açısından zengin yerlerde yaygındırlar.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Platnickina tincta da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Theridiidae familyasındaki Karadul örümcekleri (Latrodectus spp.) hariç, çoğu türün zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Platnickina tincta da insanlar için tehlikeli değildir. Isırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Bir tehdit hissettiklerinde veya ezilme riski altında kaldıklarında ısırabilirler. Ancak ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridiidae familyasının büyük çoğunluğu gibi, Platnickina tincta da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekolojik dengenin önemli bir parçasıdır. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir. Bu küçük örümcekler, doğadaki böcek popülasyonlarının kontrolünde faydalı bir role sahiptir."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kızarıklık veya hafif kaşıntı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
araneae - Platnickina tincta - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/496/Platnickina_tincta (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2157777 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
https://www.inaturalist.org/photos/3555343