Polyommatus bellargus –

Polyommatus bellargus, halk arasında Adonis Mavisi kelebeği olarak bilinen, Lycaenidae familyasına ait çarpıcı güzellikte bir türdür. Bu kelebek, özellikle erkeklerinin kanatlarının parlak mavi rengiyle tanınır. Yaşam döngüsü, karıncalarla kurduğu simbiyotik ilişki gibi ilginç biyolojik özellikleriyle dikkat çeker.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Polyommatus bellargus, yaklaşık 3-4 cm kanat açıklığına sahip, orta büyüklükte bir kelebektir. Bu tür, cinsiyetler arasında belirgin bir renk farklılığı gösterir: erkekler parlak, gök mavisi kanatlara sahipken, dişiler daha mat, kahverengi renkte kanatlara sahiptir. Her iki cinsiyette de kanat altlarında belirgin siyah noktalı beyaz benekler bulunur.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family): Lycaenidae (Mavi kelebekler)
• Cins (Genus): Polyommatus
• Tür (Species): Polyommatus bellargus (Rottemburg, 1775)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, Batı Avrupa'dan Orta Asya'ya kadar uzanan geniş bir Avrasya yayılışına sahiptir. Türkiye'de de uygun yaşam alanlarında, özellikle kalkerli topraklara sahip bölgelerde bulunur.

• Habitat Tercihi: Kireçli topraklar, otlaklar, bozkırlar ve tebeşir kayalıklarının bulunduğu açık, güneşli alanları tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Polyommatus bellargus kelebekleri, yılda genellikle iki nesil verir.

• Yaşam Döngüsü: Dişiler, tırtıllarının beslendiği adi kuşotu (Hippocrepis comosa) bitkisinin üzerine yumurtalarını bırakır.
• Simbiyotik İlişki: Tırtılın en ilginç özelliği, karıncalarla kurduğu karşılıklı fayda ilişkisidir. Tırtıllar, karıncaların sevdiği, tatlı bir sıvı salgılar. Karşılığında, karıncalar tırtılları yırtıcılardan korur ve onları pupa aşamasına kadar taşır.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

• Ekolojik Rolü: Adonis Mavisi kelebeği, polen taşıyarak bitki örtüsünün çoğalmasına yardımcı olan önemli bir tozlayıcıdır. Ayrıca, diğer yırtıcı böcekler ve kuşlar için bir besin kaynağı olarak ekosistemdeki besin zincirinin önemli bir halkasını oluşturur.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Polyommatus bellargus geniş bir yayılıma sahip olsa da, yaşam alanlarının özel habitat gereksinimleri nedeniyle popülasyonları tehdit altındadır. IUCN tarafından Asgari Endişe (Least Concern) olarak sınıflandırılsa da, yerel popülasyonlar habitat kaybına karşı hassastır.
• Tehditler:
• Habitat Kaybı: Modern tarım uygulamaları ve tarım arazilerinin genişlemesi nedeniyle kireçli otlaklar ve bozkırlar hızla kaybolmaktadır.
• İklim Değişikliği: Yaşam alanlarındaki sıcaklık ve yağış rejimindeki değişiklikler, türün hayatta kalmasını olumsuz etkileyebilir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf: (c) Paul Cools – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC)