Polyommatus ciloicus 

Polyommatus ciloicus

Polyommatus ciloicus, Lycaenidae familyasına ait, adını yaşadığı coğrafyadan, yani Hakkâri'deki Cilo Dağları'ndan alan çok nadir ve endemik bir kelebek türüdür. Bu tür, zorlu yüksek rakımlı habitatlara adapte olmuş ve Türkiye'nin en özel kelebek türlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Polyommatus ciloicus, yaklaşık 25-30 mm kanat açıklığına sahip, orta-küçük boy bir kelebek türüdür. Erkeklerinin kanat üstleri, diğer Polyommatus türlerine göre daha koyu, derin bir mavi renge sahiptir. Dişiler ise mat kahverengi kanatlara ve kenar kısımlarında turuncu noktalara sahip olabilir. Kanat alt yüzeylerindeki beyaz benekli desenler de türler arasında ayırt edici özellikler gösterir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
Aile (Family): Lycaenidae (Mavi kelebekler)
Cins (Genus): Polyommatus
Tür (Species): Polyommatus ciloicus (de Lesse, 1957)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Polyommatus ciloicus, Türkiye'ye özgü (endemik) bir türdür. Bilinen yayılış alanı, Hakkâri ilinde bulunan Cilo ve Sat Dağları ile sınırlıdır.

Habitat Tercihi: Bu tür, 2500 metrenin üzerindeki yüksek rakımlı alpin çayırlarda, kayalık yamaçlarda ve soğuk dağ bozkırlarında yaşar.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Polyommatus ciloicus kelebekleri, yılın sadece kısa bir döneminde, genellikle yazın ortasında (Haziran sonu-Temmuz başı) aktiftir.

Yaşam Döngüsü: Yüksek rakımlı dağ ekosistemlerine uyum sağlamıştır ve tırtıllarının beslendiği ana bitki türleri de bu zorlu koşullara adapte olmuş yerel bitkilerdir. Genellikle yılda tek nesil verirler.
Davranış: Uçuşları hızlıdır ve genellikle bitki örtüsü üzerinde alçak mesafelerde gezinirler.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

Ekolojik Rolü: Bulunduğu dağ ekosisteminde tozlaşmaya yardımcı olan önemli bir canlıdır.
Bilimsel Önemi: Endemik ve aşırı özel bir yaşam alanına sahip olması, bu türü biyocoğrafik araştırmalar ve iklim değişikliğinin etkileri üzerine yapılan çalışmalar için değerli bir model haline getirir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

Koruma Durumu: Polyommatus ciloicus, yayılış alanının çok sınırlı ve izole olması, ayrıca habitatının hassaslığı nedeniyle tehlike altında bir tür olarak kabul edilmektedir. Resmî bir IUCN değerlendirmesi bulunmasa da, yerel ve ulusal düzeyde korunması gereken bir türdür.
Tehditler:
Habitat Kaybı: Askeri faaliyetler, aşırı otlatma ve dağlık bölgelerdeki altyapı projeleri habitatına zarar verebilir.
İklim Değişikliği: Yaşam alanı yüksek rakımlı olduğu için, küresel ısınma ve buna bağlı kuraklık türün habitatını doğrudan tehdit etmektedir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi