Polyommatus coelestina –

Polyommatus coelestina, Lycaenidae familyasına ait, adını Latince'de "göksel" anlamına gelen kelimeden alan, çarpıcı bir kelebek türüdür. Bu kelebek, özellikle erkeklerinin kanatlarının parlak, gök mavisi rengiyle dikkat çeker ve Güneydoğu Avrupa ile Orta Doğu'nun dağlık bölgelerinde yaşar.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Polyommatus coelestina, yaklaşık 28-32 mm kanat açıklığına sahip, orta büyüklükte bir kelebektir. Erkeklerin kanat üstleri, morumsu bir parlaklığa sahip canlı bir mavi renkteyken, dişilerininki daha koyu kahverengidir ve kanat kenarlarında turuncu lekelere sahiptir. Kanat alt yüzeylerinde tipik mavi kelebeklere özgü beyaz benekli desenler bulunur.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family): Lycaenidae (Mavi kelebekler)
• Cins (Genus): Polyommatus
• Tür (Species): Polyommatus coelestina (Eversmann, 1843)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, Güneydoğu Avrupa'dan Orta Doğu'ya kadar uzanan geniş bir yayılışa sahiptir. Balkanlar, Kafkasya ve Türkiye'nin özellikle iç ve doğu bölgelerindeki yüksek dağlık alanlarda bulunur.

• Habitat Tercihi: Genellikle 1500 metrenin üzerindeki yüksek rakımlarda, kayalık yamaçlarda, alpin çayırlarda ve açık dağlık bozkırlarda yaşar.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Polyommatus coelestina kelebekleri, yılda genellikle tek bir nesil verir.

• Yaşam Döngüsü: Tırtılları genellikle geven (Astragalus) gibi yüksek dağlık bölgelere adapte olmuş baklagil bitkileriyle beslenir.
• Davranış: Uçuşları hızlı ve çeviktir. Bu tür, yaşadığı zorlu ve rüzgârlı dağlık koşullara uyum sağlamıştır.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

• Ekolojik Rolü: Bulunduğu ekosistemde polen taşıyarak bitki popülasyonlarının devamına katkıda bulunan önemli bir tozlayıcıdır. Aynı zamanda, dağ ekosistemlerinin sağlığı ve biyolojik çeşitliliği için bir gösterge türü olarak da işlev görebilir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Polyommatus coelestina, geniş bir coğrafi yayılışa sahip olduğu için IUCN tarafından Asgari Endişe (Least Concern) kategorisinde sınıflandırılmaktadır. Ancak, yaşam alanlarının hassasiyeti nedeniyle yerel popülasyonlar tehdit altında olabilir.
• Tehditler: Yaşam alanlarının tarım, aşırı otlatma ve altyapı projeleri gibi insan faaliyetleriyle tahrip edilmesi tür için en büyük tehdidi oluşturur. İklim değişikliğine bağlı olarak artan kuraklık ve sıcaklıklar da hassas dağ habitatlarını olumsuz etkileyebilir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf: Zeynel Cebeci