Polyommatus mithridates –

Polyommatus mithridates, Lycaenidae familyasına ait, adını Antik Pontus Krallığı'ndan alan ve Türkiye'ye özgü (endemik) olan bir kelebek türüdür. Bu kelebek, özellikle erkeklerinin kanatlarının canlı ve parlak mavi rengiyle tanınır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Polyommatus mithridates, yaklaşık 28-32 mm kanat açıklığına sahip, orta büyüklükte bir kelebektir. Erkeklerin kanat üstleri, göz alıcı bir mavi renkteyken, dişilerininki daha mat kahverengidir ve kanat kenarlarında turuncu lekelere sahiptir. Kanat alt yüzeylerinde diğer Polyommatus türlerine benzer şekilde beyaz benekli desenler bulunur.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family): Lycaenidae (Mavi kelebekler)
• Cins (Genus): Polyommatus
• Tür (Species): Polyommatus mithridates (Koçak, 1983)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Polyommatus mithridates, Türkiye'ye özgü (endemik) bir türdür. Bilinen yayılış alanı, özellikle Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu'daki yüksek dağlık bölgeler ile sınırlıdır.

• Habitat Tercihi: Genellikle 1500 metrenin üzerindeki yüksek rakımlarda, kuru ve kayalık yamaçlarda, alpin çayırlarda ve açık dağlık bozkırlarda yaşar.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Polyommatus mithridates kelebekleri, yılda genellikle tek bir nesil verir ve uçuş dönemi, habitatlarının yüksek rakımlı doğası nedeniyle kısa bir döneme, genellikle yaz aylarına (Temmuz-Ağustos) denk gelir.

• Yaşam Döngüsü: Yüksek rakımlı dağ ekosistemlerine uyum sağlamıştır ve tırtıllarının beslendiği ana bitki türleri de bu zorlu koşullara adapte olmuş yerel baklagil bitkileridir.
• Davranış: Uçuşları hızlıdır ve genellikle bitki örtüsü üzerinde alçak mesafelerde gezinirler.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

• Ekolojik Rolü: Bulunduğu ekosistemde polen taşıyarak bitki popülasyonlarının devamına katkıda bulunan önemli bir tozlayıcıdır. Aynı zamanda, dağ ekosistemlerinin sağlığı ve biyolojik çeşitliliği için bir gösterge türü olarak da işlev görebilir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Polyommatus mithridates, yayılış alanının çok sınırlı ve izole olması, ayrıca habitatının hassaslığı nedeniyle tehlike altında bir tür olarak kabul edilmektedir. Resmî bir IUCN değerlendirmesi bulunmasa da, yerel ve ulusal düzeyde korunması gereken bir türdür.
• Tehditler:
• Habitat Kaybı: Yüksek rakımlı yaşam alanlarının aşırı otlatma, madencilik veya kontrolsüz turizm faaliyetleri nedeniyle tahrip edilmesi, tür için en büyük tehdidi oluşturur.
• İklim Değişikliği: Yaşam alanı yüksek rakımlı olduğu için, küresel ısınmaya ve kuraklığa karşı savunmasızdır.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf:(c) Mehmet Çelik – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC)

https://www.inaturalist.org/taxa/973971-Polyommatus-mithridates