Pseudophilotes bavius –

Pseudophilotes bavius, Lycaenidae familyasının Pseudophilotes cinsine ait, Balkanlar'dan Batı Asya'ya kadar uzanan geniş bir coğrafyada yaşayan küçük bir kelebek türüdür. Halk arasında "Balkan Mavisi" veya "Güney Mavisi" olarak da bilinir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Pseudophilotes bavius, küçük boyutlu bir kelebek olup, kanat açıklığı genellikle 20-25 mm civarındadır. Erkeklerin kanat üst yüzeyi, gri-mor veya mor-kahve tonlarında olup, bazen hafif metalik bir parlaklığa sahiptir. Kanat kenarlarında belirgin bir beyaz saçak bulunur. Dişiler ise daha mat kahverengi kanatlara sahiptir. Kanat alt yüzeyleri ise açık gri veya bej renkli bir zemin üzerinde dağınık siyah noktalarla kaplıdır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family): Lycaenidae (Mavi kelebekler)
• Cins (Genus): Pseudophilotes
• Tür (Species): Pseudophilotes bavius (Eversmann, 1832)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, Güneydoğu Avrupa'dan (Balkanlar), Türkiye'ye, Kafkasya'ya ve İran'ın bir kısmına kadar yayılış gösterir. Türkiye'de başta Trakya ve Ege bölgeleri olmak üzere geniş bir alanda bulunur.

• Habitat Tercihi: Kuru ve sıcak, taşlık yamaçları, bozkır alanları ve açık otlakları tercih eder. Genellikle larvalarının besin bitkilerini bulabileceği alçak rakımlı bölgelerde yaşar.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Pseudophilotes bavius kelebekleri, uçuş dönemi olarak genellikle erken ilkbahar ve yaz başı aylarında, yani Nisan'dan Haziran'a kadar olan dönemde görülür. Yıl içinde genellikle tek nesil verirler.

• Yaşam Döngüsü: Tırtılları, kekik (Thymus) türleri gibi Lamiaceae familyasından bitkilerle beslenir.
• Davranış: Uçuşları hızlıdır ancak genellikle alçak mesafede ve bitki örtüsüne yakın seyirde gerçekleşir.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

• Ekolojik Rolü: Larvalarının özel besin bitkilerine bağımlılığı, türün ekosistem sağlığı için bir gösterge olmasını sağlar. Aynı zamanda, yaşadığı habitatlarda tozlaşmaya katkıda bulunur.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Pseudophilotes bavius, geniş yayılış alanına sahip olduğu için küresel ölçekte asgari endişe (Least Concern) verisiyle listelenmektedir. Ancak, habitatının belirli ve hassas olması nedeniyle yerel popülasyonları tehdit altında olabilir.
• Tehditler:
• Habitat Kaybı: Otlak alanlarının tarıma dönüştürülmesi veya yapılaşma, türün yaşam alanlarını daraltır.
• Aşırı Otlatma veya Otlatmanın Durdurulması: Hem aşırı otlatma hem de otlatmanın tamamen durdurulması, tırtılın besin bitkilerinin yok olmasına veya yaşam alanının ağaç ve çalılarla kaplanarak kapanmasına neden olabilir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf:(c) Pavel Vojtek – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC)

https://www.inaturalist.org/taxa/484075-Pseudophilotes-bavius