Satyrium zabni 

Satyrium zabni

Satyrium zabni, Lycaenidae familyasının Satyrium cinsine ait, Orta Doğu ve Batı Asya'da bulunan bir kelebek türüdür. Bu kelebek, kanat altı desenleri ve ana kanat rengiyle ayırt edilir. Latince ismi "zabni" nadir bir isim olup, türün tanımlandığı özel coğrafi bir bölgeye atıfta bulunuyor olabilir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Satyrium zabni, küçük ila orta boyutlarda, kanat açıklığı 25-30 mm civarında olan bir kelebektir. Kanat üst yüzeyi, erkeklerde ve dişilerde benzer şekilde mat kahverengi veya koyu kahverengidir. Kanat alt yüzeyinde ise turuncu bir bant veya lekeler bulunur. Bu türün en belirgin özelliklerinden biri, arka kanatlarında bulunan kısa ve ince "saçak" benzeri kuyrukçulardır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
Aile (Family): Lycaenidae (Mavi kelebekler)
Cins (Genus): Satyrium
Tür (Species): Satyrium zabni (Forster, 1956)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, İran'ın batısı, Ermenistan, Kafkasya ve Türkiye'nin doğu bölgelerinde bulunur.

Habitat Tercihi: Açık ve kuru ormanlık alanları, çalılıkları, çayırları ve kayalık yamaçları tercih eder. Genellikle alçak ve orta rakımlı bölgelerde yaşar.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Satyrium zabni kelebekleri, uçuş dönemi olarak genellikle erken yaz aylarında, yani Mayıs ve Temmuz ayları arasında görülür. Yıl içinde tek nesil verirler.

Yaşam Döngüsü: Tırtılları genellikle Rosaceae familyasından, özellikle dikenli çalı türleri (Prunus, Crataegus) gibi bitkilerle beslenir.
Davranış: Uçuşları hızlıdır ancak genellikle alçak mesafede ve bitki örtüsüne yakın seyirde gerçekleşir.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

Ekolojik Rolü: Larvalarının besin bitkilerine olan bağımlılığı, türün ekosistem sağlığı için bir gösterge olmasını sağlar. Aynı zamanda, yaşadığı habitatlarda tozlaşmaya katkıda bulunur.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

Koruma Durumu: Satyrium zabni, geniş yayılış alanına sahip olduğu için küresel ölçekte asgari endişe (Least Concern) verisiyle listelenmektedir. Ancak, habitatının belirli ve hassas olması nedeniyle yerel popülasyonları tehdit altında olabilir.
Tehditler:
Habitat Kaybı: Otlak alanlarının tarıma dönüştürülmesi veya yapılaşma, türün yaşam alanlarını daraltır.
Yangınlar: Kuru çalıların bulunduğu habitatlar, orman yangınlarından olumsuz etkilenebilir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:
Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
European Environment Agency.
Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf:(c) Emine Aksoy – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC)

https://www.inaturalist.org/taxa/1439122-Satyrium-zabni/browse_photos