Scyris alexandrinus

Scyris alexandrinus bilimsel adı, güncel taksonomik listelerde bir sinonim olarak geçmekte olup, geçerli bilimsel ad Alectis alexandrina'dır. Bu tür, Carangidae familyasının (İstavritgiller) büyük, ticari değeri yüksek üyelerinden biridir.

Özellikle genç bireylerinin yüzgeçlerindeki uzun, ipliksi ışınlar nedeniyle "İplikbalığı" olarak adlandırılırken, İskenderiye yakınlarında tanımlanmış olması nedeniyle "Alexandria Pompano" adını almıştır.

I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme

SeviyeBilimsel AdıTürkçe Adı / AçıklamaÂlem (Kingdom)AnimaliaHayvanlarAile (Family)Carangidaeİstavritgiller, Pompano'larCins (Genus)Alectis(Geçerli cins)Tür (Species)Alectis alexandrina(Geçerli tür adı)SinonimScyris alexandrinus(Sıklıkla kullanılan eski adı)Yabancı AdıAfrican Threadfish / Alexandria PompanoTanımlayan(Geoffroy Saint-Hilaire, 1817)Latince Anlamıalexandrina: Muhtemelen Mısır'daki İskenderiye (Alexandria) şehrine ithafen verilmiştir.

II. Morfolojik ve Fiziksel Özellikler

Boyut: Maksimum 100 cm total boya ulaşır. Yaygın boyu 60 cm civarındadır. Maksimum kaydedilen ağırlığı 3,2 kg'dır.
Vücut Şekli: Vücut derin ve yanlardan şiddetli basıktır. Yaşla birlikte vücut uzar. Vücut derinliği, çatal boyunun 1,3 ila 1,8 katı arasındadır.
Kafa Profili: Kafa profili hafifçe içbükeydir (çukur). Ağız yapısı büyüktür.
Renk: Gümüşi renktedir. Vücudun üst kısmı ve kafa üzerinde hafif metalik mavi bir renk tonu görülür.
Ayırt Edici Özellikler:
Juvenil (Genç) Evre: Genç bireylerde, sırt ve anal yüzgeçlerinin ilk ışınları uzayarak uzun, ipliksi kollar oluşturur ve yanlarda 5 adet koyu çapraz bant (chevron-shaped bars) bulunur.
Yetişkin Evre: Büyüdükçe bu ipliksi ışınlar kaybolur. Sırt yüzgecindeki dikenlerin bir kısmı 150 mm çatal boyuna ulaştıktan sonra eriyerek kaybolur.
Pullar: Pullar çok küçüktür ve deriye gömülüdür, bu da cildin çıplak gibi görünmesine neden olur.

III. Habitat, Ekoloji ve Üreme

Dağılım: Doğu Atlantik (Fas'tan Angola'ya kadar) ve Akdeniz'in güney kıyılarında yaygındır. Geniş bir subtropikal dağılımı vardır.
Habitat: Pelajik-neritik (kıyısal açık su) bölgelerde yaşar.
Derinlik: 70 metreye kadar olan sığ kıyı sularında bulunur. Yetişkinler genellikle dipte veya dibe yakın yerlerde bulunur ve güçlü yüzücüdür.
Sıcaklık: 18.6 °C−27.9 °C arasındaki yüksek sıcaklıkları tercih eder.
Ekoloji ve Davranış: Yetişkinler genellikle yalnız yaşar veya küçük sürüler oluşturur. Juvenil bireyler ise genellikle pelajiktir (suda sürüklenir) ve bazen acı suya (haliçlere) girebilir.
Beslenme: Etçil bir avcıdır. Başlıca besinleri arasında kalamarlar ve diğer küçük balıklar yer alır.
Üreme:
Yumurtlama: Yumurtaları pelajiktir (suda serbest yüzer). Üreme stratejisi hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır.

IV. Ticari Önemi, Korunma Durumu ve Zehirlilik

Ticari Değer: Yerel balıkçılık için ikincil ticari öneme sahiptir, ancak piyasada yüksek fiyata satılması nedeniyle ekonomiktir. Büyük boya ulaşan bireyler aynı zamanda iyi bir sportif balıktır (Gamefish).
Zehirlilik: FishBase'e göre insanlar için zararsızdır. Ancak Carangidae familyasındaki bazı türler için Ciguatera zehirlenmesi riski raporları bulunmaktadır.
Korunma Durumu (IUCN Red List): Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisinde listelenmiştir (2013 değerlendirmesi).
Hassasiyet: Balıkçılık baskısına karşı yüksek hassasiyet gösterir. İklim değişikliğine karşı da yüksek riskli olarak değerlendirilir.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

FishBase: Scyris alexandrina, Alexandria pompano : fisheries, gamefish - Link
Wikipedia: African threadfish (Alectis alexandrina) - Link
FishBase (Identification): Scyris alexandrina - Link
IUCN Red List: Alectis alexandrina (African threadfish) - Link
Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/observations/270715315