Trachurus picturatus

Trachurus picturatus, halk arasında Mavi İstavrit olarak bilinen, Carangidae ailesine ait bir balık türüdür. Kıyıya yakın sularda yaşayan akrabalarının aksine, açık denizlerde ve daha derin sularda yaşama eğilimindedir. Parlak mavimsi rengi ve hidrodinamik vücut yapısıyla diğer istavrit türlerinden ayrılır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Mavi İstavrit, genellikle 30-40 cm boyunda olup, maksimum 60 cm'ye ulaşabilir. Vücudu diğer Trachurus türlerine göre daha ince ve uzundur. Sırtı belirgin bir mavi veya morumsu mavi renkteyken, yanları ve karnı gümüşidir. Yan çizgisindeki kemiksi plakçıklar (skutlar), diğer istavritlere göre daha küçük ve daha incedir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
Sınıf (Class): Actinopterygii (Işınsal Yüzgeçliler)
Takım (Order): Carangiformes
Aile (Family): Carangidae
Cins (Genus): Trachurus
Tür (Species): Trachurus picturatus (Bowdich, 1825)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Mavi İstavrit, Doğu Atlantik Okyanusu ve Akdeniz'de bulunur.

Habitat Tercihi: Genellikle kıyıdan uzak, açık denizde ve 100 metreden 500 metreye kadar olan derinliklerde yaşar. Nadiren kıyıya yaklaşır.

2. Fiziksel Özellikler ve Yaşam Alanları

Trachurus picturatus, suyun orta ve alt katmanlarında yaşayan hızlı bir pelajik türdür. Vücut yapısı, avlarını kovalamak ve geniş alanlarda besin aramak için yüksek hızlara adapte olmuştur.

Beslenme: Etçildir. Diyalogları, küçük balıklar (özellikle hamsi), zooplanktonlar ve küçük kabuklulardan oluşur.
Sürü Davranışı: Yaşamının büyük bir bölümünü, beslenme ve korunma amaçlı olarak büyük sürüler halinde geçirir.

3. Ekolojik ve Ticari Önemi

Ekolojik Rolü: Mavi İstavrit, açık deniz ekosistemlerinde önemli bir besin kaynağıdır. Kendi avlarını avlayarak ve daha büyük yırtıcı balıkların (orkinos gibi) besini olarak besin zincirinde kilit bir rol oynar.
Ticari Değer: Ticari balıkçılık için önemli bir hedef türdür. Ancak, kıyısal bölgelerde yaşayan diğer istavrit türlerine göre daha derin sularda yaşaması nedeniyle yerel balıkçılar tarafından daha az sıklıkta avlanır. Eti lezzetlidir ve taze veya dondurulmuş olarak pazarlanır.

4. Koruma Durumu ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri

Zehirlilik ve Aşırı Tüketim: Kendi başına zehirli bir tür değildir. Zehirli bir salgı bezi veya dikeni bulunmaz. Ayrıca, besin zincirinde daha alt seviyelerde yer alması nedeniyle, ağır metal (civa vb.) birikimi riski oldukça düşüktür. Tüketimi genellikle güvenlidir.
Nesli Tehlike Durumu: Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından yapılan değerlendirmeye göre, Trachurus picturatus türü Asgari Endişe (Least Concern) statüsündedir. Popülasyonu genel olarak istikrarlıdır ve nesli tükenme tehlikesi altında değildir.

Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi.

Fotoğraf:(c) Dennis Rabeling – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC-ND)