Trachurus indicus

Trachurus indicus, halk arasında Hint İstavriti veya Süveyş İstavriti olarak bilinen, Carangidae ailesine ait önemli bir balık türüdür. Anavatanı olan Hint-Pasifik Okyanusu'ndan Akdeniz'e Lessepsiyen göç yoluyla yerleşen bu tür, özellikle Türkiye'nin doğu Akdeniz kıyılarında yaygınlaşmıştır. Diğer istavrit türleri gibi sürü oluşturan bu balık, yerel balıkçılık için yeni bir kaynak haline gelmiştir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Hint İstavriti, ortalama 25 cm boyunda, maksimum 35 cm'ye ulaşabilen ince ve uzun bir vücut yapısına sahiptir. Sırtı mavi-yeşilimsi, yanları ve karnı ise gümüşi renktedir. En belirgin fiziksel özelliği, gözünün hemen üzerinden başlayan ve kuyruğa kadar devam eden, iri ve kemiksi pullardan oluşan yanal çizgisidir. Bu yapı, onu diğer istavrit türlerinden ayıran en önemli özelliklerden biridir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
Sınıf (Class): Actinopterygii (Işınsal Yüzgeçliler)
Takım (Order): Carangiformes
Aile (Family): Carangidae
Cins (Genus): Trachurus
Tür (Species): Trachurus indicus (Cuvier, 1833)

Coğrafi Dağılım ve Yayılımı

Hint İstavriti'nin doğal yaşam alanı Hint-Pasifik Okyanusu ve Kızıldeniz'dir. Süveyş Kanalı'nın açılmasıyla Akdeniz'e başarılı bir şekilde göç etmiş ve burada istilacı bir tür olarak yerleşmiştir.

Habitat Tercihi: Genellikle kıyıya yakın sığ sularda ve açık sularda, pelajik olarak (suyun üst katmanlarında) büyük sürüler halinde yaşar.

2. Fiziksel Özellikler ve Yaşam Alanları

Trachurus indicus, Carangidae ailesinin diğer üyeleri gibi, hızlı ve dinamik bir yaşam süren bir türdür. Yüzme yeteneği, avlarını takip etmek ve tehlikelerden kaçmak için oldukça gelişmiştir.

Beslenme: Etçildir. Diyalogları, zooplanktonlar, küçük balıklar ve küçük omurgasızlardan oluşur.
Sürü Davranışı: Yaşamının büyük bir bölümünü, beslenme ve korunma amaçlı olarak büyük ve yoğun sürüler halinde geçirir. Bu durum, onu balıkçılık için kolay bir hedef haline getirir.

3. Ekolojik ve Ticari Önemi

Ekolojik Rolü: Hint İstavriti, Akdeniz ekosistemine yeni bir besin kaynağı ve aynı zamanda yeni bir yırtıcı rolü üstlenmiştir. Bazı yerel türlerle rekabete girerek ekosistem dengesi üzerinde etkileri olabilir.
Ticari Değer: Özellikle Akdeniz'in doğu kıyılarında ticari balıkçılıkta önemli bir paya sahiptir ve ağlara bolca yakalanır. Eti lezzetlidir ve taze veya işlenmiş (konserve) olarak pazarlanır.

4. Koruma Durumu ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri

Zehirlilik ve Aşırı Tüketim: Kendi başına zehirli bir tür değildir. Zehirli bir salgı bezi veya dikeni bulunmaz. Ayrıca, besin zincirinin daha alt basamaklarında yer aldığı için, büyük yırtıcılarda görülebilen civa veya diğer ağır metallerin birikimi riski oldukça düşüktür. Tüketimi genellikle güvenlidir.
Nesli Tehlike Durumu: Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından yapılan değerlendirmeye göre, Trachurus indicus türü Asgari Endişe (Least Concern) statüsündedir. Anavatanındaki popülasyonu istikrarlı ve bol miktardadır. Akdeniz'de ise istilacı bir tür olduğu için popülasyonu giderek artmaktadır.

Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi.

Fotoğraf: Hamid Badar Osmany - https://www.fishbase.de/photos/ThumbnailsSummary.php?Genus=Trachurus&Species=indicus