Sorex araneus
Genel Özellikler ve Ekoloji
Sorex araneus, Avrupa ve Türkiye’nin kuzey ve doğu bölgelerinde yaygın olarak görülen küçük bir memelidir. Vücut uzunluğu 5–9 cm, kuyruk uzunluğu 3–5 cm ve ağırlığı 4–12 gram arasındadır. Tüyleri sırt kısmında kahverengi veya grimsi, karın kısmında ise daha açık renklidir. Sivri burun, küçük gözler ve keskin dişlerle böcek ve diğer küçük omurgasızları avlamaya adapte olmuştur. Gececil bir türdür ve yer yüzeyine yakın yaşam sürer. Habitat olarak ormanlık alanlar, çalılıklar, taşlık bölgeler ve nemli otluklar tercih edilir. Ekosistemde böcek ve küçük omurgasızların popülasyonunu kontrol ederek önemli bir rol oynar. Tür ZEHİRLİ DEĞİLDİR.
Taksonomik Sınıflandırma
Âlem (Kingdom): Animalia
Şube (Phylum): Chordata
Sınıf (Class): Mammalia
Takım (Order): Eulipotyphla
Aile (Family): Soricidae
Cins (Genus): Sorex
Tür (Species): Sorex araneus (Linnaeus, 1758)
Davranış ve Üreme
Sorex araneus gece aktiftir ve gündüzleri yaprak altları, taş araları veya çalılık diplerinde saklanır. Üreme dönemi ilkbahar ve yaz aylarında gerçekleşir. Dişi bir batında 3–10 yavru doğurur. Yavrular gözleri kapalı ve tüyleri kısa olarak doğar; anne yavruların bakımını üstlenir. Yavrular hızlı büyüyerek kısa sürede bağımsız hale gelir. Tür kış uykusuna yatmaz, ancak kış aylarında aktivitesini azaltır.
Korunma Durumu ve İnsanlarla İlişkisi
IUCN Kırmızı Listesi’nde “Asgari Endişe (Least Concern – LC)” kategorisindedir. Habitat kaybı, tarımsal pestisitler ve arazi değişiklikleri bazı popülasyonları olumsuz etkileyebilir. İnsanlarla ilişkisi olumlu olup, bahçe ve tarım alanlarında böcekleri kontrol ederek ekosisteme fayda sağlar. İnsanlara zarar vermez, toksik değildir.
Mitoloji ve Halk İnanışları
Küçük memeliler, özellikle sinek fareleri, halk arasında çevik ve kurnaz olarak kabul edilmiştir. Anadolu’da Sorex araneus ile ilgili doğrudan mitolojik inanışlar sınırlıdır, ancak küçük böcekçil memelilerin bahçe ve tarım alanlarında uğursuzluk yerine fayda sağladığı bilinmektedir. Avrupa folklorunda, küçük kemirgenler çevik avcı olarak tanımlanmış ve doğal dengeyi koruyan hayvanlar olarak görülmüştür.
Doğru ve Yanlış Bilinenler
Yanlış Bilinenler: Küçük memeliler zararlıdır ve ısırıkları tehlikelidir; sinek fareleri zehirlidir.
Doğru Bilinenler: Sorex araneus tamamen zararsızdır, toksik değildir ve insanlara doğrudan zarar vermez; yalnızca böcek ve küçük omurgasızları avlar.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma : Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Hutterer, R. (2005). Order Soricomorpha. In D. E. Wilson & D. M. Reeder (Eds.), Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (pp. 220–311). Johns Hopkins University Press.
Amori, G., & Hutterer, R. (2021). Sorex araneus. The IUCN Red List of Threatened Species 2021.
Nowak, R. M. (1999). Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press.
